امروزه گردشگری هوشمند به حوزه‌ی پرطرفداری تبدیل شده است. در ماه‌ها و روزهای پایانی سال ۲۰۱۹ صنعت سفر و گردشگری دلایلی برای جشن و پایکوبی پیدا کرده بود. مجمع جهانی سفر و گردشگری (WTTC)، رویدادهای IBTM و سازمان جهانی گردشگری سازمان ملل متحد (UNWTO) همگی خبر خوبی مبنی بر جشن و پایکوبی اعلام کرده بودند. اما پس از مدتی ویروس جدید و ناشناخته کووید ۱۹ به این جهان و علی‌الخصوص این صنعت خودی نشان داد. به این ترتیب، ضربه هولناکی به صنعت گردشگری وارد شد.

براساس داده‌ها و گزارش‌های WTTC، این صنعت در سال ۲۰۱۹ حدودا از ۳۳۰ میلیون شغل جهانی پشتیبانی می‌کرد و حدود ۳.۱ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص می‌داد. طبق گفته UNWTO «حدود ۵.۱ میلیارد گردشگر بین‌المللی در سال ۲۰۱۹ سفر کرده بودند.» این آمار نشانگر افزایش رشد ۴ درصدی سالانه این صنعت در سال ۲۰۱۹ بوده است. در ضمن، رشد مشابه‌ی در این صنعت برای سال ۲۰۲۰ پیش بینی شده بود. شاخص ضریب اعتماد کسب‌و‌کار UNWTO نشانگر این بوده که حدود ۴۷ از شرکت‌کنندگان معتقد بوده‌اند، صنعت گردشگری در سال جدید بهتر از گذشته عمل خواهد کرد. IBTM World ۲۰۱۹ کنفرانس جهانی برای برگزاری جلسات، کنفرانس‌ها و رویدادها، در رویداد سالانه خود در بارسلونا از افزایش ۳ درصدی تعداد شرکت‌کنندگان و برگزاری بیش از ۷۴ هزار جلسه ‌کاری و تجاری به صورت انفرادی خبر داده بود.

اما این پیش‌بینی‌ها، آمار و اقام و احساسات خوش مرتبط به سفر، صنعت گردشگری و رویدادهای مرتبط با آن پس از چند ماه درگیر بحران جهانی ویروس کرونا شد. به این ترتیب، ضربه هولناکی به این صنعت وارد شد، راه‌های هوایی بسته شد و مردم نمی‌توانستند به کشورهای دیگر سفر کنند. حالا سوالی ذهن متخصصان و مدیران صنعت گردشگری را به خود مشغول کرده بود و آن این بود که چگونه می‌توان این صنعت را از آسیب‌های ناشی از بحران جهانی کووید ۱۹ حفظ کرد؟ و نقش نوآوری و خلاقیت در صنعت گردشگری هوشمند با هدف بهبود و خلق تغییرات این صنعت شامل چه مواردی می‌شود؟ اینها سوالات پیچیده‌ای بود که ذهن تک تک افرادی که شغل آنها مرتبط به صنعت گردشگری و توریسم بود را به خود مشغول کرده بود. شرکت‌های مسافرتی و گردشگری، برنامه‌ریزان رویدادها و میتینگ‌ها، سازمان‌های بازاریابی مقاصد، دفاتر کنوانسیون و حتی مدیران و رهبران شهرها در پی پاسخی برای این سوالات بودند. ما در این مقاله، به بررسی میزان آسیب‌ها، ایده‌هایی برای بهبود و بازیابی این صنعت و پیامدهای مختلف بر شهرهای هوشمند می‌پردازیم. پس با ما همراه باشید تا اطلاعات فراوانی در رابطه با صنعت گردشگری و اتفاقاتی که پس از ویروس کرونا این صنعت را درگیر خود کرد، آشنا شوید.

برآورد خسارت وارده بر صنعت گردشگری

طبق گفته مک‌کینزی(McKinsey) با استناد به داده های UNWTO، «کووید ۱۹ باعث ایجاد بحران بی سابقه ای در صنعت گردشگری و توریسم شده است. براساس، این داده ها پیش بینی شد ورود گردشگران بین المللی در سال های ۲۰۲۰ بین ۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش پیدا کند. و درآمدهای حاصل از صنعت گردشگری به احتمال زیاد تا قبل از  سال ۲۰۲۴ مثل سابق خود نشود.» بلومبرگ می گوید: «صنعت هواپیمایی و پرواز با بحران زیادی مواجه شده است، به طوری که آسیب های حاصل از ویروس کرونا بسیار عمیق و پایدار برآورد شده است. از جمله این آسیب ها می توان به کاهش ۸۰ درصدی تعداد پروازهای بین المللی به ایالت متحده آمریکا، استرالیا و ژاپن اشاره کرد. البته برای برخی کشورها همچون چین این وضعیت بدتر بوده و باعث کاهش بیش از ۹۴ درصد پروازها به چین شده است. »

شرایط اضطراری همه‌گیری کرونا منجر به لغو کنفرانس‌ها و رویدادهای جهانی فراوانی همچون لغو کنگره جهانی موبایل (MWC) و Light + Building (نمایشگاه تجاری جهانی برای روشنایی هوشمند و فن‌آوری‌های ساختمان) شده است. در ضمن، برخی از رویدادها همچون رویداد Cloud Next Google به صورت آنلاین برگزار شدند. البته، کنفرانس توسعه‌دهندگان IBM هم به صورت پخش مستقیم و زنده برگزار شد. هر چند اینترنت و تکنولوژی کمک بزرگی در طی این بحران بوده است. اما لغو رویدادهای مهم تجاری و فناوری‌ها باعث ضرر و زیان‌های اقتصادی فراوانی در حدود بیش از ۱ میلیارد دلار شده است.

آینده دیجیتالی، مقاصد هوشمند و گردشگری هوشمند

نوآوری در صنعت گردشگری با رویکرد دیجیتالی؛ شش ویژگی از مقاصد گردشگری هوشمند با توجه به یک مقاله تحقیقاتی معتبر معرفی شده‌اند. ما در این بخش شما را با این شش ویژگی‌ها بیشتر آشنا می‌کنیم:

• جاذبه‌های گردشگری، پارک‌های تفریحی، موزه‌ها، معماری‌ها و ساختمان‌ها، تئاترها، مراکز خرید
• میزان دسترسی، زیرساخت‌های حمل و نقل، خدمات حمل و نقل عمومی و اقدامات لازم و مورد نیاز افراد معلول
• امکانات رفاهی، اقامتگاه‌ها، غذاخوری و رستوران و مراکز سرگرمی
• بسته‌های موجود، این بسته‌ها شامل خدمات ارائه شده با هدف افزایش آگاهی از مقاصد خاص آماده شده‌اند.
• فعالیت‌ها، شامل کلیه فعالیت‌هایی که باعث جذب گردشگران می‌شود.
• خدمات جانبی، شامل خدمات پستی، بانک‌ها، مراکز مراقبت‌های بهداشتی (و خدمات دیگری که بازار گردشگری را هدف قرار نمی‌دهد)

پس از رخداد بحران همه‌گیری ویروس کرونا، آیا این صنعت نیازمند ساخت اعتماد و اطمینان زیادی برای مخاطبان خود است؟ اطمینان به اینکه فراهم‌کنندگان سفر و گردشگری بتوانند از طریق پذیرفتن شیوه‌های بهداشتی و استانداردهای ایمنی این صنعت را دوباره راه‌اندازی کنند. تحقیقات دیگری ادعا کرده است، صنعت گردشگری هوشمند با استفاده از فناوری و تکنولوژی تجربه گردشگران را آسانتر می‌کند و کلیه مشاغل مرتبط با این صنعت زیرساخت‌های دیجیتالی خواهند داشت. صنعت گردشگری هوشمند به عنوان لایه‌های مختلفی از خدمات آنلاین که هدف آن فعال‌کردن مقاصد هوشمند است، شناخته می‌شود.

David Peacock مشاور ارشد گروه گردشگری آینده می‌گوید: «برتری دیجیتالی و پایداری جز اصول مهم و کلیدی موفقیت مقاصد هستند.» تصمیم‌گیری درباره اینکه چگونه مقاصد هوشمند باید از منابع بهبود دهنده استفاده کنند. Peacock توصیه می‌کند: «‌از طریق ساخت شبکه‌های جهانی فراتر از روش‌های سنتی، همسویی با اولویت‌های شهروندی و مدنی، افزایش مهارت‌های دیجیتالی و ارتقای حوزه فناوری و دیجیتال می‌توان به ارتقا صنعت گردشگری در حوزه مقاصد هوشمند کمک کرد. »

چگونه گردشگری هوشمند به بهبود این صنعت پس از بحران کمک می‌کند؟

پاریس به عنوان یکی از محبوب‌ترین و اولین مقاصد گردشگری جهان، قصد دارد «آینده گردشگری جهان را درون خود راه اندازی کند و پایتختی نوآورانه و خلاقانه برای گردشگران ایجاد کند.» The city’s Welcome City Lab (که توسط Paris & Co با حمایت از شهر پاریس راه‌اندازی شده) برنامه‌ای مخصوص برای افزایش نوآوری در بخش گردشگری است. Laurent Queige، مدیر آزمایشگاه Welcome City معتقد است خلاقیت و نوآوری جز بهترین گزینه‌ها در پاسخ به بحران همه‌گیری ویروس کرونا هستند. با این حال، او از این مسئله که ممکن است خلاقیت و نوآوری برای بسیاری از شرکت‌های صنعتی در اولویت نباشند، اعلام نگرانی کرده است. Queige می‌گوید: «در بسیاری از قطب‌های جهانگردی و فناوری اروپا، بسیاری از پروژه‌های نوآورانه و خلاقانه به طور موقت به خاطر بحران جهانی کووید ۱۹ متوقف شده‌اند. »

پلتفرم نوآورانه و خلاقانه Welcome City Lab به شرکت‌های نوپا و کارآفرینان صنعت توریسم و گردشگری مجموعه‌ای توانمند از خدمات خود نظیر فضای همکاری و برگزاری جلسات و گردهمایی‌ها را ارائه کرده است. از زمان خلق دستگاه جوجه‌کشی ( که در Welcome City Lab واقع شده است) تا زمان فعلی بیش از ۱۰۰ استارتاپ از طریق برنامه جوجه‌کشی با موفقیت ۹۰ درصدی وارد بازار جهانگردی جهان شده‌اند. این استارتاپ‌ها بیش از ۶۵۰ شغل ایجاد کرده‌اند و بیش از ۱۵۰ میلیون یورو درآمد داشته‌اند.

از دیگر ابتکارات نوآورانه و خلاقانه UNWTO، می‌توان به راه‌حل‌های کمک‌کننده چالش‌های پیشروی صنعت توریسم و گردشگری شرکت‌های نوپا و کارآفرینان اشاره کرد. این راه‌حل‌ها بر اثرات کووید ۱۹در صنعت گردشگری، از طریق فراهم‌سازی اقداماتی جدید برای بهبود بخش بهداشت، اقتصاد و مدیریتی مقاصد گردشگری، تاثیرگذار بوده‌اند. این چالش به عنوان قدمی برای بهبود پایدار صنعت گردشگری در اوضاع بحرانی همه گیری کووید ۱۹ محسوب می شود. از جمله راه حل های ابتکاری می توان به ایجاد خلاقیت در عرصه اجتماعی، فناوری‌های جدید و ساختارهای حکومتی اشاره کرد. در پاسخ به این چالش UNWTO بیش از ۱۰۰۰ درخواست نوآورانه و خلاقانه از ۱۰۰ کشور جهان دریافت کرده است.

قبل از همه‌‌گیری ویروس کرونا، محققان پیش‌بینی کرده بودند، که سفرهای آنلاین در سال ۲۰۲۰ تقریبا به ۸۱۹ میلیارد دلار خواهد رسید. این پیش‌بینی‌ها براساس برنامه‌ها و وب‌سایت‌های مسافرتی تلفن همراه و تقاضای کاربران آن انجام گرفته بود. گردشگران جهان هنوز هم پس از همه‌گیری ویروس کووید مشتاق استفاده از برنامه‌های جذاب، نوآورانه و خلاقانه تلفن همراه به منظور ترغیب و افزایش هیجان گردشگران برای انجام سفرهای مختلف هستند. Prateek Saxena یکی از بنیانگذاران Appinventiv، می‌گوید: «اغلب افراد موفق و معروف در صنعت توریسم و گردشگری امروزه از حضور برنامه‌های موبایل به منظور ارتقای زندگی خود بهره می‌برند. در واقع، آنها می‌دانند که برنامه‌های جذاب موبایل باعث افزایش تقاضای سفر کاربران شده و با میزان هیجان آنها ارتباط مستقیمی دارد.» برنامه‌های واقعیت افزوده (AR) شرکت‌هایی همچونAppinventiv ، SeaMonster و Skignz از تکنیک‌‌های خلاقانه و امیدوار‌کننده برای ترغیب گردشگران به سفر استفاده می‌کند. Saxena در ادامه می‌افزاید: برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های گردشگری و مسافرتی AR مخصوص موبایل «باعث افزایش تعاملات سریع مشتریان شده و تجربه‌ای همه جانبه و لذت بخش برای کاربر ایجاد می‌کنند. از آنجایی که AR اجزای دیجیتالی را با اجزای واقعی ترکیب کرده است، می‌تواند باعث خلق تجربه‌ای غنی و جذاب از نظر بصری شود.»

شهرهایی که متکی به صنعت گردشگری و رویدادهای متنوع همچون جشنواره های غذایی هستند، باعث سرمایه گذاری در عرصه های مختلف فناوری با هدف خلق مقاصد هوشمند و جذاب شده‌اند. به این ترتیب، بخش‌هایی از صنعت گردشگری به توریسم هوشمند براساس برنامه‌ریزی و نوآوری در خلق شهرهای هوشمند و ارائه راه‌حل‌های جدید اختصاص پیدا می‌کند. این مسئله باعث دستیابی گردشگران و ساکنان محلی به مزایای بیشتر خلق این شهرها می‌شود. رهبران نوآور‌محور و علاقه‌مند به خلاقیت در حوزه گردشگری می‌توانند از نمونه‌هایی نظیر Smart CityCards (وین)، MyStreetBook (مادرید) و CabTab (آمستردام) ایده گرفته و این ایده‌ها را در شهر خود پیاده کنند.

در بخش رویدادهای تجاری می‌توان از راه‌حل‌هایی برای گذر از بحران‌ها به وبینارها، پخش مستقیم و اجلاس مجازی قدرت‌های دیجیتالی به عنوان جایگزین‌هایی برای سفرها و رویدادهای شخصی استفاده کرد. در حالی که کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند به زودی رویدادها و نشست‌های حضوری بهبود پیدا می‌کنند و همه چیز به حالت عادی باز می‌گردد. سازمان‌ها و کمپانی‌های فراوانی در پی‌فرصت‌هایی برای ترکیب رویدادهای حضوری و دیجیتال با یکدیگر هستند. آنها خواهان ترکیب محل کنفرانس‌های سنتی با رویدادهای ماهواره‌ای و مشارکت‌های مجازی هستند. اتاق بازرگانی ایالات متحده گفته است: در حالی که رویدادهای تجاری و فناوری‌های بزرگ در آینده بهبود می‌یابند، اما ما همچنان مشاهده گر حضور فضای مجازی در این عرصه خواهیم بود. Julius Solaris، بنیانگذار EventMB و ویرایشگر وبلاگ Event Manager، می گوید: «ما جز اولین کمپانی هایی بوده ایم که از فناوری‌های دیجیتال و مجازی به طور جدی برای ثبت رویدادهای تجاری حمایت کرده بود.» وی می‌افزاید: «این در حالی بود که هنوز برخی از کمپانی‌ها در حال تلاش برای استفاده از روش‌های قدیمی و سنتی برای نجات خود و تجارتشان بوده‌اند.»

پیدا کردن راهی به سمت جلو از طریق هماهنگی، ارائه راه‌حل‌های خلاقانه و نوآورانه، پروتکل‌های ایمنی و احیای خدمات هماهنگ‌کننده بین صنعت و دولت ضروری است.

یکی از موانع بالقوه شهرهای هوشمند اجرای راه‌حل‌های گردشگری هوشمند ناشی از تجزیه صنعت و شدت رقابت زیاد است. این راه‌حل‌ها پس از استقرار مدل‌های تجاری گردشگری انبوه ایجاد می‌شوند. و باعث کاهش انعطاف‌پذیری (و تمایل) ذینفعان صنعت گردشگری برای هماهنگی و همکاری با دولت به منظور خلق راه‌حل‌های جدید می‌شوند. طبق گزارش مک‌کینزی(McKinsey)، بازگشایی کسب‌و‌کارهای مرتبط به صنعت گردشگری و مدیریت به روشی ایمن، جذاب، مقرون به صرفه و اقتصادی برای گردشگران نیازمند هماهنگی در سطوح قبلی دیده نشده است. در حقیقت، مدیران بخش صنعت توریسم نباید فراموش کنند که ممکن است بخش دولتی بهترین موقعیت را برای نظارت بر فرآیندهای نوآورانه گردشگری داشته باشند.

صنعت گردشگری نیازمند اتخاذ بهترین روش‌ها در حوزه خلاقیت و نوآوری گردشگری هوشمند است.

پایتخت گردشگری هوشمند اروپا که به عنوان ابتکاری جدید شناخته می‌شود به تازگی راه‌اندازی شده است. این صنعت گردشگری با هدف تقویت توسعه نوآورانه صنعت گردشگری در شهرهای مختلف اتحادیه اروپا و اطراف آن، افزایش جذابیت این شهرها و تقویت رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال راه‌اندازی شده است. در سال ۲۰۲۰، این شیوه‌های خلاقانه برای افزایش آگاهی گردشگران در حوزه فناوری‌های گردشگری هوشمند و ایجاد چارچوبی اصولی برای تبادل راه‌حل‌های نوآورانه در ۳۸ شهر اتحادیه اروپا طراحی و راه‌اندازی شده‌اند. کمیسیون اروپا از انتشار مجموعه‌ای شامل بهترین شیوه‌ها در زمینه دسترسی، پایداری، دیجیتالی‌شدن، میراث فرهنگی و خلاقیت با هدف آسانتر‌کردن اشتراک‌گذاری و همکاری اعضای اتحادیه با یکدیگر از این طرح حمایت کرده است.

برای بهبود و تقویت صنعت گردشگری به رعایت پروتکل‌های بهداشت جهانی به منظور تضمین امنیت و سلامت گردشگران نیاز است.

WTTC با اعضای خود، رهبران دولتی، انجمن‌ها و کارشناسان بهداشت با هدف تدوین پروتکل‌ها و برنامه‌های بهبودی بهداشت جهانی همکاری می‌کند. این برنامه‌ها و دستورالعمل در سازمان بهداشت جهانی و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده آمریکا طراحی شده‌اند. WTTC طرحی بر این اساس برای حداقل یازده گروه سفر و گردشگری چیده است. هدف WTTC از این کار ارائه ابزارها و شیوه‌هایی کارآمد برای افزایش ایمنی در سفرها و ایجاد حس اعتماد برای اقدامات ایمنی و بهداشتی در دو بخش دولتی و خصوصی بوده است. همچنین، WTTC یک تمبر سفرهای ایمن با هدف شناسایی مقاصد و شرکت‌هایی که پروتکل‌های بهداشتی را مطابق با پروتکل‌های جهانی سفرهای ایمن WTTC اجرا می‌کنند، طراحی کرده است. پس از ارزیابی این کمپانی‌ها و سازمان‌های گردشگری و تایید آنها این طرح به این سازمان‌ها ارائه می‌شود.

فراتر از اقدامات ایمنی و حفظ سلامتی

مک‌کینزی در گزارشی مبنی بر واکنش افراد در مقابل این بحران گفته است: “انسان باشید و به صورت واقعی به بحران‌ها واکنش نشان دهید.” وی می‌افزاید: به عنوان مثال، هتل‌های بوتیک جز سریع‌ترین هتل‌های ایالت متحده آمریکا که با رشد زیادی مواجه هستند. میزان این رشد در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۱۹ با رشد ۶.۱۰ درصدی همراه بوده است.  در واقع، می‌توان از گذشته این هتل‌ها درس گرفت و راه‌حل‌های کاربردی برای خلق مشکلات فعلی بحران‌ها ارائه کرد. مک‌کینزی معتقد است بیزینس‌هایی که در جهان پس از همه‌گیری کرونا موفق عمل کرده‌اند، با مسافران و کارکنان خود همکاری داشته‌اند تا بتوانند راه‌حل‌های متمایز و جدیدی را به شیوه‌ای سریع و جذاب خلق کنند.”

مفهوم و معنای شهرهای هوشمند

در حالی که یک مقصد هوشمند می‌تواند باعث خلق یک تجربه هوشمند شود، گردشگری هوشمند هم می‌تواند منجر به خلق مقاصد هوشمند شود. شهرهای هوشمند می‌توانند از اقدامات زیر برای کاهش بحران‌ها استفاده کنند:

• همکاری با بخش‌های خصوصی و شهرهای متنوع به منظور تبادل و خلق راه‌حل‌های نوآورانه و خدمات گردشگری متنوع
• افزایش سرعت خلق راه‌حل‌های کارآفرینانه در حوزه سلامت و بهداشت نظیر تهیه بلیط بدون برقراری تماس، استفاده از برنامه‌های موبایل در قسمت پذیرش و کیوسک‌ها، استفاده از نور ماوراء بنفش به منظور ضدعفونی کردن سطوح داخلی و استفاده از دستگاه‌های پوشیدنی با هدف شناسایی ویروس
• پیگیری سریع نحوه اجرا و پیاده‌سازی استانداردهای بالا مقاصد گردشگری و رویدادهای تجاری و فناوری در حوزه ایمنی و بهداشت (به عنوان مثال، در نظر داشتن پروتکل‌های WTTC)
• استفاده از نشانه‌های تعاملی واقعیت افزوده و ابزارهای ناوبری با هدف کمک به گردشگران برای یافتن جاذبه‌ها، خدمات محلی و امکانات مدیریتی بهتر برای جلوگیری از ازدحام گردشگران در شهرها
• به کار بردن راه‌حل‌های دیجیتالی و مجازی ابتکاری با هدف برخورداری از امکانات و خدمات مرتبط با رویداد به منظور افزایش تجربه و ارزش رویدادهای ترکیبی و آنلاین

شهرهای هوشمند برای جلب اعتماد مخاطبان فراوان نظیر گردشگران و مسافران تجاری با شرکت‌های محلی، برنامه‌ریزی‌های رویداد و میتینگ‌ها و ساکنان برای خلق راه‌حل‌های خلاقانه که باعث بهبود وضعیت صنعت گردشگری می‌شوند، همکاری داشته‌اند. ایجاد اعتماد پایدار با مخاطبان هدف نیازمند وجود رهبران و مدیران شهرها به همراه پیام‌های آشکارانه و سازگارانه برای برقراری ارتباط و ارائه راه‌حل‌های بهبود دهنده و نکاتی در رابطه با افزایش آگاهی گردشگری هوشمند است.

کشف صدها مورد گردشگری هوشمند و ارائه راه‌حل‌هایی تحت عنوان شهرسازی هوشمند

به منظور دستیابی به کشف صدها راه‌حل کاربردی، برقراری ارتباط با متخصصان و علاقه‌مندان به شهرهای هوشمند و به اشتراک‌گذاری دانش و کشف فرصت‌های همکاری بیشتر به شبکه‌ها و جامعه جهانی شهرسازی هوشمند نیاز است.

در صورت علاقه به موضوع گردشگری هوشمند، مقاله 5 نوع گردشگری مجازی را مطالعه کنید.

جمع‌بندی

در انتها، امیدواریم این مطلب نکات کاربردی و جذابی در حوزه صنعت توریسم و شهرسازی هوشمند با شما عزیزان در میان گذاشته باشد. شما می‌توانید از این مطلب برای دستیابی به ایده‌های جدید و خلاقانه بهره ببرید. به این ترتیب، حتما از نکات ارائه شده برای بهبود کسب‌و‌کار خود در حوزه گردشگری و توریسم بهره ببرید تا بتوانید میزان درآمد حاصل خود از این صنعت را افزایش دهید.

منبع