نوآوری در مدل کسب‌ و کار: 3 استراتژی برای افزایش رشد سازمان

نوآوری در مدل کسب‌‌ و کار  موضوعی است که اگر در سازمان شما مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند به رشد کسب‌وکار شما کمک فراوانی کند.

از حدود پنج سال پیش، استراتژیست‌های کسب‌وکار از نوآوری به‌عنوان عامل تعالی موفقیت، راه‌حل همه مشکلات و قطعه گمشده پازل کسب‌وکارها استقبال کرده‌اند. حتی به نظر می‌رسد، می‌توانیم بین ظهور به‌اصطلاح «تک‌شاخ‌ها» یا “Unicorns” که همان شرکت‌های نوپا با ارزش بیش از ۱ میلیارد دلار هستند و کلمه «نوآوری» رابطه بیابیم. تک‌شاخ‌ها مانند تسلا یا اوبر (همان اسنپ خودمان) که به خاطر خدمات و محصولات خلاقانه‌ تحسین می‌شوند و همیشه طی این مدت سرفصل اخبار بوده‌اند، از حمایت مالی و حمایت‌های عمومی برخوردار می‌شوند و به نظر می‌رسد که رشدی غیرقابل توقف دارند.

تا حدودی در این همبستگی یک واقعیت محض وجود دارد. در دنیای پرسرعت و در حال تغییر ما، جایی که تقاضای مصرف‌کننده بسیار سریع تغییر می‌کند، نوآوری می‌تواند دوام موفقیت یک کسب‌وکار را به‌عنوان رهبر بازار، به‌جای دنبال کننده روند، حفظ کند. بااین‌حال، مهم است که بین نوآوری محصول و نوآوری مدل کسب‌وکار تفاوت قائل شویم و مشخص کنیم که چرا این تفاوت برای بخش اجتماعی حیاتی است.

به‌طور خلاصه، یک مدل کسب‌وکار توصیفی از نحوه ایجاد، ارائه و به دست آوردن ارزش است. با این اوصاف، درحالی‌که نوآوری محصول، بر توسعه پیشنهاد‌های جدید متمرکز است، نوآوری در مدل کسب‌وکار، خلاقانه فعالیت‌های اصلی، مشارکت‌ها، منابع و روابط با مشتری را بازنگری می‌کند.

به‌عنوان‌مثال، محصول لامپ خورشیدی d.Light یک محصول نوآورانه و یک پیشنهاد جدید به کاربر نهایی است. در سوی مقابل، کانال توزیع خانه به خانه که شرکت شاکتی (Shakti) به‌عنوان پیشگام استفاده از این روش توزیع شناخته شده است، یک مدل تجاری نوآورانه است. بررسی‌ها نشان داده که نوآوری مدل کسب‌وکار باعث کاهش هزینه‌ها، افزایش درآمد و انعطاف‌پذیری سازمان‌ها می‌شود. در بخش اجتماعی نیز، این بدان معنی است که منابع بیشتری برای به حداکثر رساندن تاثیر عوامل حیاتی، صرف می‌شود.

بیایید با هم بررسی کنیم چطور می‌توانید مدل کسب‌وکار خود را مجددا طراحی کنید که به‌طورکلی باعث رشد کسب‌وکار شما شود.

نقطه شروع کار خود را مشخص کنید

اولین قدم این است که مدل کسب‌وکار فعلی خود را درک کنید. مطمئن شوید که مدتی را صرف نقشه‌برداری مدل کسب‌وکار خود با استفاده از یک چهارچوب مناسب کرده‌اید. ابزارهایی مانند بوم مدل کسب‌وکار می‌توانند به شما در توصیف و طراحی مدل کمک کنند.

هنگامی که درک واضحی از نحوه عملکرد کسب‌وکار حال حاضر خود داشته باشید، می‌توانید نوآوری در مدل کسب و کار خود را شروع کنید تا آن را به مسیر جدیدی هدایت نمایید.

اما چه راهکاری برای نوآوری در مدل کسب‌ و کار وجود دارد؟

3 تاکتیک برای هدایت نوآوری در مدل کسب‌‌ و کار

تاکتیک 1: سؤال «چه می‌شد اگر…»

مردم به روشی از پیش تعیین‌شده فکر می‌کنند. ما معمولا با مشاهده رفتار افراد به روش خاص دائما اطلاعات جمع‌آوری می‌کنیم که باعث رشد ما می‌شود. وقتی یک صحنه چندین بار در زندگی ما رخ می‌دهد، مغز ما یک الگوی غالب از آن ایجاد می‌کند. اساسا ما زمانی را روی ساختن تصویری می‌کنیم که اصطلاحا به آن وضعیت عادی  می‌گوییم.

این اصل به نحوه تصمیم‌گیری ما در تجارت گسترش می‌یابد. ما ناخودآگاه بر این باوریم کاری که دیگران انجام می‌دهند و روی آن تمرکز می‌کنند باید راهی برای پیشرفت باشد.

به‌عنوان‌مثال، باورهای رایجی که در اوایل ریشه‌یابی می‌کنیم عبارت‌اند از:

• داشتن دارایی‌های پایه برای ایجاد مزیت رقابتی من ضروری است.
• وفاداری مشتری آینده، موفقیت شرکت من را تضمین می‌کند.
• من ارزش را از کاربر نهایی خود دریافت می‌کنم.

اینجاست که فضای نوآوری به وجود می‌آید. با این سوال که اگر آن باورها درست نباشد چه می‌شود؟

اگر داشتن دارایی، هزینه‌های شما را بی‌دلیل افزایش دهد چه؟ شرکت سرمایه‌گذاری Standard Bank در آفریقای جنوبی از خرده‌فروشان در جامعه به‌عنوان بخشی از شبکه توزیع خود استفاده می‌کند و کسب‌وکارهای جدید را در جامعه رشد می‌دهد. این بانک در حال حاضر بزرگ‌ترین بانک آفریقای جنوبی است.

اگر تمرکز خود را روی توانمند کردن مشتریان بگذارید به جای اینکه آن‌ها را اسیر خود کنید چه می‌شود؟ این تفکر باعث تولد Coursera شد که به دانشگاه‌ها اجازه می‌دهد تا دانش خود را با هرکسی که به اینترنت متصل است به اشتراک بگذارند، درحالی‌که دانش زمانی فقط برای کسانی محفوظ بود که می‌توانستند وفاداری بخرند و خودشان را ثابت کنند.

اگر کاربر نهایی شما، یعنی کسی که بیشتر به خدمات شما نیاز دارد، مجبور به پرداخت هزینه نباشد، چه؟ اینجاست که شرکت‌های اجتماعی مانند Warby Parker و WakaWaka مدل‌های یارانه‌ای متقاطع را توسعه دادند که به افراد نیازمند امکان دسترسی به محصول یا خدمات را می‌داد.

این‌ها تنها برخی از باورهای پایه‌ای هستند که تفکر ما را شکل می‌دهند و نوآوری را خفه می‌کنند. به مدل کسب‌وکار خود نگاهی بیندازید، باورهای اصلی که از آن مدل حمایت می‌کنند، کدم‌اند و اگر لزوما درست نباشند چه اتفاقی می‌افتد؟

تاکتیک 2: بیرون را بگردید!

اکنون، اگر نقطه‌ضعفی را در مدل کسب‌وکار خود شناسایی کرده‌اید، یا شاید حوزه‌ای که می‌تواند تقویت شود؛ خبر خوب این است که راه‌حل به احتمال زیاد قبلا توسط شخص دیگری بررسی و آزمایش شده است.

تصور کند مدل کسب‌وکار شما یک دستور آشپزی است: ترکیب مواد ممکن است برای شما منحصربه‌فرد باشد، اما خود مواد الزاما نباید این‌طور باشد. چیزی به نام ایده کاملا جدید وجود ندارد، فقط ارتباطات جدیدی بین عناصر موجود ایجاد شده است.

به شرکت‌هایی که الهام‌بخش شما هستند نگاه کنید. کسب‌وکار آن‌ها چگونه عمل می‌کند؟ آن‌ها چگونه با مشتریان خود تعامل می‌کنند، منابع کلیدی خود را چطور ایمن می‌کنند یا چگونه فرآیندهای خود را هوشمندتر و مبتنی بر داده‌ها می‌کنند؟ کجا تأثیر اجتماعی را به حداکثر می‌رسانند؟ از الهام گرفتن از شرکت‌ها در صنایع مختلف نترسید. سعی کنید قوانین آن‌ها را در کسب‌وکار خود اعمال کنید.

برای مثال شرکت Andela را در نظر بگیرید. آندلا پس از آموزش شرکت‌های فناوری اطلاعات با استعدادهای برتر فناوری در آفریقا، آن‌ها را برای تبدیل‌شدن به توسعه‌دهندگان بسیار ماهر با یکدیگر آشنا می‌کند. استعدادهای جوانی که توسط آندلا شناسایی شده‌اند، می‌توانند هزینه آموزش خود را به محض اینکه در یک شرکت جهانی شروع به کار نمایند، پرداخت کنند. اگر مدل درآمدی «پرداخت برای موفقیت» مانند آندلا را انتخاب کنید، مدل کسب‌وکار شما چگونه تغییر می‌کند؟

شرکت Jollibee Foods Corporation (JFC) در فیلیپین در سال 2009 شروع به خرید مستقیم از کشاورزان کوچک در مناطق مختلف کشور کرد. اگر واسطه‌ها را دور بزنید مدل کسب‌وکار شما چگونه تغییر می‌کند؟

به یاد داشته باشید، این مرحله از نوآوری مدل کسب‌وکار شما هنوز یک تمرین روی کاغذ است. با بازنگری در کسب‌وکار خود از زوایای مختلف، همه ریسک‌ها را شناسایی می‌کنید و هیچ ریسکی را نخواهید پذیرفت. ذهن خود را باز نگه دارید، احتمالا از بینشی که به دست می‌آورید شگفت‌زده شوید.

تاکتیک 3: تکرار، تکرار، تکرار

وقتی بچه‌ها بازی می‌کنند، چه در حال ساخت قلعه‌های شنی باشند یا روی آخرین اثر هنری خود کار کنند، نه شک دارند، نه از شکست می‌ترسند و نه از تلاش کردن دست برمی‌دارند. به نوعی این ترس‌ها با افزایش سن در ما شروع به رشد می‌کنند و پتانسیل خلاقیت ما را مهار می‌کنند.

نوآوری مدل کسب‌وکار به مقدار مشخصی شجاعت نیاز دارد. بله، شما چیزهایی که برای کسب‌وکارتان حیاتی به نظر می‌رسد تغییر خواهید داد. بله، در ابتدا بسیار دلهره‌آور خواهد بود؛ اما یک راه هوشمندانه برای ریسک کردن وجود دارد.

به یاد داشته باشید که می‌توانید مدل کسب‌وکار جدیدی که طراحی کرده‌اید را قبل از عرضه کامل آن، در بخش کوچکی از سازمان خود آزمایش کنید. مدل کسب‌وکار جدید را به‌موازات مدل موجود آزمایش کنید. به‌سرعت از تأمین‌کنندگان، بخش‌های مختلف شرکت و سایر شرکا که با آن‌ها کار می‌کنید دریافت کنید و مدل خود را مطابق با آن تغییر دهید. هر «شکست» را به‌عنوان یک فرصت یادگیری در نظر بگیرید. نوآوری در مدل کسب‌وکار واقعاً یک هنر است و مانند هر هنری، تمرین منجر به تسلط می‌شود.

نوآوری در مدل کسب‌ و کار برگرفته از اصول اولیه نوآوری است. سؤال واقعی این است: شما واقعاً تابه‌حال برای اجرای چند مورد از این اصول وقت گذاشته‌اید؟

برای شروع کار بر روی مدل کسب‌وکار خود منتظر یک دوره خاص نباشید. در واقع، شما باید این کار را زمانی انجام دهید که تجارت روی یک‌روال نسبی افتاده است. نوآوری در مدل کسب‌ و کار نباید گران و پیچیده باشد، در واقع سازمان شما را در بلندمدت در برابر تغییرات پایدارتر و تاب‌آورتر خارجی می‌کند. وقت آن است که آن را کشف کنید!

منبع

در صورتی که به موضوع نوآوری در مدل کسب‌ و کار، علاقمند هستید؛ مقاله 4 روش برای نوۀوری مدل کسب‌وکار را نیز مطالعه کنید.