کسبوکارهای خانوادگی در هندوستان
بررسی کسبوکارهای خانوادگی در هندوستان
کسبوکارها و مدیریت خانوادگی از جمله قدیمی‌ترین و متداول‌ترین شکل مالکیت کسبوکار در تمام نقاط جهان هستند. کسبوکارهای خانوادگی شیرازۀ موفقیت و اقتصاد را در هر کشوری ایجاد می‌کنند. حفظ مالکیت کسبوکار خانوادگی در کشور هند از گذشته‌های دور نشأت می‌گیرد. کشور هند دارای تاریخ مشعشعی در زمینۀ کسبوکارهای خانوادگی است. اولین بار کسب و کار خانوادگی در هند به‌صورت تجارت و قرض‌دادن پول با توجه به نوسانات و جنب‌وجوش بازار آغاز شد (hustle and bustle). همچنین، این نوع تجارت به جوامع خاصی و مخصوصاً اهالی گجرات (Gujarati) و مروار (Marwari) به‌ویژه در غرب و شمال هند محدود می‌شد. این روزها کسبوکار خانوادگی هر ساله حدود 80 درصد از تولید ناخالص ملی را به خود اختصاص می‌دهد. مطابق برآوردهای مختلف، بالای 80% از شرکت‌های هندی به‌صورت خانوادگی اداره می‌شوند.
در کشور هند می‌توان کسبوکارهای خانوادگی بسیار موفقی را مثال زد که با قدمت بیشتر از 100 سال، در هند و نیز در سراسر جهان مشغول فعالیت هستند. این فهرست، موارد زیر را دربرمی‌گیرد:
- گروه تاتا (Tata Group)- جامسجی تاتا (Jamsetji Tata) در سال 1868 این شرکت را تأسیس کرد.
- گروه تی‌وی‌اس (TVS) – تی وی ساندارام آیینگار (T V Sundaram Iyengar)، گروه تی‌وی‌اس (TVS) را در سال 1911 تاسیس کرد.
- گروه ادیتا بیرلا (Aditya Birla) – این شرکت در سال 1857 توسط فردی به نام شیو نارایان بیرلا (Shiv Narayan Birla) تأسیس شد.
- گروه کرلوسکا (Kirloskar) – در سال 1911 توسط فردی به نام لاکسمنراو کرلوسکا (Laxmanrao Kirloskar) تأسیس شد.
- گروه گودرج (Godrej Group) – در سال 1897 توسط شخصی به نام اردشیر گودرج (Ardeshir Godrej) و پیروشا برجورجی گودرج (Pirojsha Burjorji Godrej) تأسیس شد.
- شرکت شاپورجی پالونجی (Shapoorji Pallonji) – در سال 1865 توسط فردی به نام پالونجی میستری (Pallonji Mistry) تأسیس شد.
- Reliance Group – در سال 1966 توسط Dhirubhai Ambani تأسیس شد.
مزایای کسب‌وکارهایی که خانوادگی اداره می‌شوند
در اقتصاد رقابتی این روزها، کسبوکارهای خانوادگی همچنان رو به رشد هستند. چند نمونه از مزایای کسبوکار خانوادگی عبارتند از:
پایداری و ثبات
کسبوکارهای خانوادگی به لحاظ ماهیت ایده‌آل هستند؛ از آن جهت که به اصول بنیانگذار و رهبری عالی وفادار بوده و همین موضوع موجب ثبات کلی سازمان می‌شود. معمولاًرهبران در طول سالیان متمادی در سمتشان باقی می‌مانند و نهایتاً یکی از رویدادهای زندگی مانند بیماری، بازنشستگی یا مرگ به تغییر رهبری می‌انجامد.
التزام
در شرکت‌های خانوادگی، تمامی اعضای یک خانواده حس مسئولیت‌پذیری و التزام بیشتری نسبت به شرکت دارند؛ چراکه پای آبروی کل خانواده در میان است. این میزان مسئولیت‌پذیری در کسب‌وکارهایی که به روش خانوادگی اداره نمی‌شوند، تقریباً قابل دستیابی نیست. طبعاً تمامی اعضای خانواده سطح التزامشان را نسبت به شرکت نشان می‌دهند و در آن سهیم هستند؛ برای اینکه هستۀ اصلی کسبوکارهای خانوادگی چشم‌انداز و هویت تجاری مشترکی است.
رهبری
رهبری در کسبوکار خانوادگی معمولاً بر عهدۀ اعضای ارشد خانواده است. بنابراین تک‌تک اعضای خانواده ایمان و وفاداریشان را نسبت به رهبری عالی ابراز می‌کنند.
اعتماد
تمام اعضای خانواده نسبت به هم شناخت دارند و بین آنها روابط فامیلی و خویشاوندی برقرار است. به همین دلیل، به همدیگر اعتماد دارند.
انعطاف‌پذیری
تمامی اعضای خانواده در مشاغل خانوادگی قادر به انجام نقش‌های مورد نیاز کسبوکار هستند. در مورد یک کسبوکار خانوادگی جملۀ «ببخشید، این وظیفۀ من نیست» را نمی‌شنوید. اعضای خانواده چندین کار مختلف را خارج از نقش رسمی خود بر عهده می‌گیرند تا موجب موفقیت شرکت شوند.
کاهش هزینه
در این کسبوکارها، تمام اعضای خانواده در زمین، نیروی کار، سرمایه و کارآفرینی سهیم هستند. یعنی نیاز به هزینۀ کمتری برای مدیریت کسبوکار وجود دارد. در مواقع سخت مانند پاندمی کووید-19، اعضای خانواده حتی حاضرند دستمزدشان کمتر کرده و یا بدون هیچ دستمزدی کار می‌کنند.
معایب کسبوکارهای خانوادگی
هر سکه‌ای دو رو دارد. در مورد کسبوکارهای خانوادگی نیز این واقعیت صادق است. مشاغل خانوادگی با وجود مزایای متعدد، دارای معایبی نیز هستند:
اختلافات خانوادگی
هنگام ورود افراد جوان‌تر خانواده به مشاغل خانوادگی، به‌خاطر شکاف نسلی قطعاض تعارض پیش می‌آید. نمونه‌های متعددی از موارد اختلاف در تجارت‌های خانوادگی هندی موجود هستند. مثال معروف شرکت ریلاینس (Reliance) در این زمینه نمونۀ خوبی است و دو برادر به نام‌های موکش و آنیل (Mukesh and Anil) بزرگترین شرکت گروهی هند را در سال 2005 بین خود تقسیم کردند.
حاکمیت فاقد ساختار
در موارد متعددی از کسبوکارهای کوچک خانوادگی به‌خاطر سطح بالای اعتماد طبیعی در شرکت‌های خانوادگی، ساختار رسمی حاکمیتی ایجاد نشده است. متأسفانه این موضوع یکی از بزرگترین معایب این شرکت‌ها است.
خویشاوندگرایی (Nepotism)
در بعضی از کسبوکارهای خانوادگی، علاقه‌ای به جذب افراد خارج از فامیل برای مدیریت ارشد وجود ندارد و در نتیجه، احتمال دارد کار در سطوح پایین‌تر برای افراد مستعد ناخوشایند باشد. مظمئناً این موضوع تأثیر سوء و عمیقی در موفقیت شرکت دارد.
برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری (Succession Planning)
اگر کسبوکارهای خانوادگی فاقد برنامه‌ریزی مشخصی برای انتخاب جانشین باشند، احتمال بروز اختلافات خانوادگی بالا رفته و گاهی نیز موجب فروپاشی آن کسبوکار می‌شود. برنامه‌ریزی و اجرای طرح جانشین پروری یکی از بزرگترین مسائل پیش روی شرکت‌های با مدیریت و اجرای خانوادگی است. بیشتر کسبوکارهای خانوادگی به‌خاطر فقدان برنامه‌های جانشین‌پروری پس از یکی دو نسل منحل می‌شوند.
برنامه‌ریزی برای جانشین پروری یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در کسبوکار خانوادگی است.
برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری راهبردی است که برای انتقال مالکیت و مدیریت شرکت به نسل بعدی در کسبوکار خانوادگی یا برای انتقال مالکیت و مدیریت شرکت به یک کارمند یا گروهی از کارمندان در مشاغل غیر خانوادگی از آن استفاده می‌شود. هدف اصلی این برنامه‌ریزی تضمین این موضوع است که پس از بازنشستگی، فوت یا انتقال مهم‌ترین افراد شرکت به سمت فرصت‌های جدید، کسبوکارها بتوانند با آرامش به کارشان ادامه دهند.
لزوم برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری (Succession Planning)
برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری، در فرآیندی مستمر انجام می‌شود که مستلزم برنامه‌ریزی دقیق و ایجاد آمادگی برای انتقال آرام مالکیت، رهبری و مدیریت مشاغل خانوادگی و دارایی‌های خانوادگی به نسل‌های بعدی است. به دلایل زیر لازم است از برنامه‌ریزی برای جانشین‌پروری استفاده شود:
- نایل‌شدن به اهداف کسبوکار؛
- تضمین تداوم کسبوکار در بلندمدت؛
- ایجاد ثروت برای نسل‌های بعدی؛
- اجتناب از اختلاف در کسبوکار؛
- ثبات‌بخشی به کسبوکار؛
- انتقال کسبوکار از نسلی به نسل دیگر.
لازم است همۀ کسبوکار خانوادگی برنامه‌ریزی مدونی برای جانشین‌پروری داشته باشند تا مدیریت و مالکیت کسبوکار خانوادگی با آرامش منتقل شود و نسل‌های آتی خانواده بتوانند از ثمرات کسبوکار خانوادگی برخوردار شوند.
جهت ثبت نام در دوره کسبوکار خانوادگی اینجا کلیک کنید.
پیام‌ها