آیا کسبوکار خانوادگی نیاز به داشتن هیئت‌مدیره دارد؟
این سوال که آیا کسبوکار خانوادگی شما به هیئت‌مدیره نیاز دارد، با توجه به موقعیت، می‌تواند پاسخ‌های متفاوت داشته باشد. بزرگترین ورزشکاران در تمام رشته‌های ورزشی یک مربی در کنار خود دارند. حتی موفق‌ترین افراد در زندگی نیز پاسخ تمام سوالات را ندارند و دانش و بصیرت را در هر کجا جستجو می‌کنند که بتوانند به دست آورند. آنها متوجه می‌شوند که در یک رقابت شدید، به دست‌آوردن هر مزیت کوچکی اهمیت زیادی دارد. داشتن هیئت مشاوران یا هیئت مدیره (board of directors or advisers) بسیار شبیه داشتن یک مربی است. یک هیئت مدیره یا مشاور خوب یک مزیت رقابتی قابل توجه برای اکثر شرکت‌ها است.
تصمیم‌گیری در مورد زمان گردآوری هیئت مدیره سوالی قدیمی است و می‌تواند برای کسبوکارهای خانوادگی عامل سردرگمی و درگیری ذهنی باشد. تعدادی از سوالات متداولی که به پاسخ به این پرسش کمک می‌کنند در ادامه آورده شده‌اند:
- آیا اگر هیئت‌مدیره داشته باشم کنترل کسب‌وکارم را از دست خواهم داد؟
- آیا قبل از اینکه هیئت‌مدیره داشته باشیم باید کسب‌وکار‌مان بزرگ‌تر شود؟
- آیا آماده پاسخگویی به کسی هستم که با او ارتباط خانوادگی ندارم؟
هیچ پاسخ درستی برای این سوالات وجود ندارد زیرا هر موقعیتی متفاوت است. ما بر این باوریم که صرف پرسیدن سوال به این معنی است که شما آماده هستید تا گام‌‍‌های بعدی را با کسبوکار خود بردارید.
کسبوکارهای خانوادگی می‌توانند منزوی و جزیره‌ای باشند و به دستورالعمل‌های اعضای خانواده یا چند کارمند با سابقه و مورد اعتمادخود تکیه کنند. گشایش در به روی افرادی خارج از کسبوکار یا خانواده می‌تواند به دلیل مسائل فرهنگی و خانوادگی کار مشکلی باشد. ممکن است نسل‌های مختلف شرکت شما با این ایده راحت نباشند. این به شما بستگی دارد که به این نگرانی‌ها گوش دهید و به آنها در درک این که چگونه یک هیئت مدیره می‌تواند کسبوکار خانوادگی را تقویت کرده و عملیات کسبوکار را در آینده حرفه‌ای‌تر سازد کمک کنید.
به عنوان یک رهبر تجاری، شما غرق در فعالیت‌های روزانه شرکت خود هستید. یک هیئت مدیره می‌تواند به شما در دیدن تصویر جامع و کلان از کسبوکار خودکمک کند. آنها به شما کمک می‌کنند تا یک مسیر استراتژیک را ترسیم کنید، مسیری که تشخیص آن تحت فشار کا‌های روزمره و به تنهایی دشوار است.
درباره کسبوکارهای خانوادگی بیشتر بخوانید: مقاله نقش نوآوری در کسب و کار خانوادگی
در حالی که استراتژی یکی از مزیت‌های کلیدی یک هیئت‌مدیره عالی است، مزایای بی‌شماری دیگری نیز وجود دارند. یک هیئت‌مدیره می‌تواند در ارتباط با صنعت کمک کند، بی‌طرفانه میان اعضای خانواده داوری کند، رویه‌های تجاری را بررسی کند و مدیرعامل را مسئول نگه دارد (بدون توجه به اینکه او برادرزاده کیست).
مسئولیت‌پذیر نگه‌داشتن مدیرعامل یکی از مهم‌ترین جنبه‌های حکمرانی هیئت‌مدیره است. یک رهبر کسبوکار خانوادگی در گرفتن بازخورد مستقل مشکل دارد. کارمندان شما چک حقوقی امضا شده توسط شما دریافت می‌کنند. مهم نیست که چقدر فرهنگ سازمان خود را در نظر گرفته‌اید، باز هم تردید وجود دارد که به امپراتور بگویید لباسی بر تن ندارد (اشاره به داستان لباس جدید پادشاه) . مافوق یا سهام‌داران شما احتمالا خویشاوند هستند. یک هیئت‌مدیره مستقل خوب دقیقاً باید چنین باشد، یعنی علاوه بر داشتن استقلال، قادر به ارائه بازخورد بی‌آلایش و بدون برنامه‌ی از قبل تعیین شده باشد.
ارزشی که یک هیئت‌مدیره به ارمغان می‌آورد واضح است، اما بهانه‌های رایج رهبران کسبوکار برای تشکیل ندادن هیئت‌مدیره چیست؟
- من نمی‌خواهم کنترل خود را از دست بدهم، یا نمی‌خواهم شخص دیگری به من بگوید چه کار کنم.
به طور کلی ما در اینجا درباره هیئت‌مشاوران بحث می‌کنیم، نه هیئت‌مدیره. هیئت‌مشاوران فقط برای مشاوره وجود دارد. مالکیت‌خانوادگی شرکت تغییر نمی‌کند و کنترل تصمیمات نیز تغییر نمی‌کند. تنها تغییر این است که شما از دیدگاه‌های دیگر بهره‌مند شوید. شما می‌توانید با آموزش دادن به سهام‌داران خانواده در مورد نقش هیئت‌مدیره و نحوه کمک آن، این اعتراض را برطرف کنید.
- من آنقدر مشغول هستم که نمی‌توانم با یک جلسه دیگر سر‌وکار داشته باشم.
این بی‌معنی است. آیا فکر می‌کنید جف بزوس و ایلان ماسک سرشان شلوغ نیست؟ ایلان سه یا چهار شرکت که هرکدام بزرگ‌تر از بسیاری از شرکت‌ها هستند را اداره می‌کند و فعالانه در تلاش است تا در مریخ زندگی کند. مشغله بیش از حد یک شاخص کلیدی است که نشان می‌دهد شما به کمک بیشتری از بیرون نیاز دارید زیرا در مدیریت زمان خود ناکارآمد عمل می‌کنید.
- شرکت من به اندازه کافی بزرگ نیست
بدیهی است که برخی از شرکت‌ها به اندازه‌ای نیستند که ماهیت رسمی هیئت‌مدیره نسبت به داشتن دوستان و افراد معتمد بیرونی، مزایای زیادی را به همراه داشته باشد. در این مورد قوانین سختگیرانه‌ای در مورد اندازه وجود ندارد، اما کسی در شرکتی با فروش بیش از 10 میلیون دلار که ساختار هیئت‌مدیره ای برای هدایت آن وجود ندارد، سرمایه‌گذاری نخواهد کرد.
ملاحظات زیادی در مورد ساختار، مستندات قانونی، بیمه و غرامت وجود دارد که باید ارزیابی شوند. اما اولین قدم این است که به عنوان رهبر یک کسبوکار از خود بپرسید «آیا به هیئت مدیره نیاز دارم؟»
پاسخ‌ها