کسب‌و‌کار‌های خانوادگی در بازارهای نوظهور

کسب‌و‌کار‌های خانوادگی بخش بزرگی از جامعه را به خود اختصاص می‌دهند، به همین دلیل، سازمان‌ها و شرکت‌هایی که خواهان همکاری با کسب‌و‌کارهای خانوادگی هستند، در ابتدا باید آن‌ها را درک کنند. عمدتا، کسب‌و‌کار‌های خانوادگی تجارت‌های بزرگ و موفق صنعتی کشورها را به خود اختصاص می‌دهند. در گذشته مشاغل خانوادگی توسط مدیران هدایت می‌شدند. اما امروزه، در بیشتر کشورهای پیشرفته از جمله ایالات متحده آمریکا، انگلستان و ژاپن شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری خانوادگی بزرگ معمولا به صورت ترکیبی از سهام‌داران مدیریت می‌شود. به عنوان مثال، در حال حاضر کم‌تر از یک سوم شرکت‌های (S&P 500) Standard & Poor’s 500 Index، متعلق به خانواده‌ها هستند، و معمولا، تاثیرگذاری خانواده‌ها را می‌توان در تصمیم‌گیری‌ها مهم و یا مواردی همچون امضای نماینده شرکت یا سازمان مشاهده کرد.

تاکنون سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور و اقتصادهای نوپا کاملا شرایط جدیدی را ایجاد کرده است. تقریبا 60 درصد شرکت‌های خصوصی در سال 2010 متعلق به کسب‌و‌کار‌های خانوادگی بوده‌اند. در ضمن، دلایل موجهی نشانگر این بوده که  کسب‌و‌کارهای خانوادگی ترجیح می‌دهند در بازارها و اقتصادهای نوپا مانند همکاران قدیمی خود باقی بمانند، از آنجایی که این مشاغل با پیشرفت و توسعه زیادی روبرو شده‌اند، طبق پیش‌بینی‌های انجام گرفته در سال‌های 2010 تا 2025 به فروشی بالای 1 میلیارد دلار خواهند رسید.

اگر پیش‌بینی‌ها درست تخمین زده شوند، تقریبا این مشاغل حدود 40% تشکلات اقتصادی را در سال 2025 برای خود می‌کنند. طبق برآوردهای انجام گرفته در سال 2010 حدود 10% کسب‌و‌کارها شامل مشاغل نوپا بوده‌اند. به همین خاطر، سازمان‌های تجاری باید شناخت و درک خود را درباره این نوع بازارها  افزایش دهند. زیرا در آینده برای انجام معاملات تجاری خود به آشنایی و شناخت این نوع فضای سرمایه‌گذاری نیاز دارند.

چرا گذشته همچون مقدمه‌ای برای آینده عمل نمی‌کند؟

نقطه شروع بسیاری از کسب‌و‌کارهای محلی و خانوادگی معمولا اعضای خانواده هستند. در واقع، این کسب‌و‌کارها درک عمیقی از کشور خود و عرضه صنایع و خدمات به بازارهای فروش دارند. به همین خاطر، تاثیرات عمیقی هم بر اصلاح‌کنندگان می‌گذارند. آن‌ها کسب این همه تجارب را مدیون هستند به روابط عمیقی که سال‌ها با کسب‌و‌کارها و مدیران داشتند و همین مسئله باعث بهبود کسب‌و‌کار آن‌ها در شرایط مختلفی همچون شرایط بحرانی کووید 19 شده است.

واقعیتی که بد نیست از آن خبردار باشید، این است که سود مشاغل خانوادگی در بازارهای نوظهور زیاد است. البته قراردادهایی که در براساس کنوانسیون قانون تجارت و هویت شرکت‌ها توسعه نیافته‌اند، باعث افزایش مسئولیت و تعهد نماینده کسب‌و‌کار خانوادگی شده‌اند. به یاد داشته باشید، نماینده تجارت‌های خانوادگی می‌تواند مسئولیت‌های زیادی برعهده داشته باشد، تا آنجایی که گاها امضای او می تواند نقش موثری در سرنوشت شرکت و سازمان تجاری داشته باشد.

گاهی نماینده برخی از تجارت‌های خانوادگی، در حوزه خیریه و کمک‌های بشر دوستانه برای کمک و افزایش تاثیرگذاری برند خود بر مردم محلی شرکت می‌کند، و در نهایت، این کمک‌های خیرانه می‌توانند تاثیرات مثبتی بر مردم جامعه و تجارتش داشته باشد.

گاها برخی از مدیران شرکت‌های خانوادگی می‌گویند: «کل دنیا سعی دارند، کاری کنند که صاحبان شرکت‌ها همچون مدیران و رهبران فکر کنند و آن‌ها تصور می‌کنند اگر فردی را از درون خانواده خود برای مدیریت شرکت انتخاب کنند، تمامی مشکلات و چالش‌های سازمان را رفع می‌کنند.» در واقع باید گفت یک مدیر اجرایی داخلی از خانواده قدرت بیشتری برای اعمال دستورهایش دارد، این در حالی است که مدیر اجرایی خارجی نیازمند به دست آوردن اعتماد اعضای خانواده است. البته، اگر ارتباطات خانوادگی در مسائل شغلی کنار گذاشته شود، سریع‌تر و بهتر می‌توان مشکلات و چالش‌ها را حل کرد.

بنابراین، مدیران کسب‌و‌کار‌های خانوادگی می‌توانند با تغییر شیوه مدیریتی خود شرایط را به نفع تجارتشان تغییر دهند، البته فراموش نکنید، هرگز هیچ تضمین صددرصدی برای دستیابی به اهداف وجود ندارد. اما شما می توانید از طریق همکاری‌های کوتاه مدت با افراد باتجربه به درک بهتری از شرایط و نحوه مدیریت کسب‌وکارتان برسید.

البته، گاها مشاهده شده چشم‌انداز مالکان مشاغل تجاری می‌تواند شرایط را برای اعضایی که در تجارت خانوادگی شرکت کرده‌اند، سخت و طاقت‌فرسا کند. طبق نظرسنجی‌های انجام گرفته در رابطه با این موضوع، حدودا 90% اعضای کسب‌وکارهای خانوادگی اشاره کرده‌اند، اصول و قوانین خانوادگی در تجارتشان وجود دارد، و حدود 70% گفته‌اند برخی از وظایف تجاری آن‌ها مشابه وظایف خانوادگی آن‌ها است. بد نیست بدانید، این نتایج براساس تحقیقات ده ساله در حوزه مشاغل خانوادگی متنوع در سراسر جهان گردآوری شده است، و تقریبا دو میلیون کارمند در این نظرسنجی‌ها شرکت کرده‌اند.

فاصله بین امتیازات شاخص بهداشت سازمانی در  مشاغل خانوادگی و مشاغل غیر‌خانوادگی

به واسطه شرایط موجود احتمالا نیاز چندانی به جلب سرمایه برای کسب‌و‌کار‌های خانوادگی وجود ندارد. در دنیایی که همه خواهان موفقیت هستند، مشاغل خانوادگی می‌توانند با عملکرد قوی خود در بازارهای نوظهور و نوپا به موفقیت و رشد زیادی برسند. به همین خاطر سرمایه‌گذاران می‌توانند از این شرایط به منظور دستیابی به اهداف بزرگ بهره ببرند.

بیشتر مطالعه کنید: 5 ویژگی کسب‌وکارهای خانوادگی بادوام

بازی با قوانین خانواده

رشد و توسعه کسب‌و‌کار‌های خانوادگی در بازارهای نوظهور، تناقضی برای شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری جهانی به همراه آورده است. بسیاری از شرکت‌های تجاری به واسطه دستیابی به رشد و توسعه به این بازارها نزدیک می‌شوند، این در حالی است که مشاغل خانوادگی همکاری‌های جدیدشان را در بازارهای نوپا به منظور دستیابی به چشم اندازهای طولانی مدت در کسب‌و‌کارشان پایه‌ریزی می‌کنند.

بنیانگذاران مشاغل خانوادگی قرنها به این شیوه عمل کرده‌اند. بگذارید به گفته یکی از روسای کسب‌و‌کار‌های خانوادگی اشاره کنیم، او می گوید: «برنامه‌ریزی‌های کوتاه مدت برای ما به مدت 5 سال به درازا می‌کشد، این در حالی است که برنامه‌های میان مدت ما به 20 سال زمان نیاز دارند.»  وی در ادامه می‌افزاید: « 20 سال همچون یک نسل است.» این در حالی است که شرکت‌های چند ملیتی فقط سه تا پنج سال (و گاها مدت زمان کمتری) را به برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی‌شان اختصاص می‌دهند.

در ضمن، عدم تطابق بین چشم‌اندازهای زمانی مدیران کشوری و مشاغلی که متعلق به خانواده‌ها هستند، می‌تواند باعث ایجاد یا افزایش تنش‌هایی در مشارکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های استراتژیک کسب‌وکارهای خانوادگی شود. بسیاری از مدیران کشوری درباره چرخه کامل مشاغل خانوادگی اطلاعات ندارند، به همین خاطر نمی‌توانند ریسک این نوع مشاغل را درک کنند.  آن‌ها می‌توانند مدیران کسب‌و کارهای خانوادگی را از  چرخه فرصت و پیشرفت عقب نگه دارند.

علاوه بر این، بسیاری از شرکت‌های خانوادگی به خلق مشاغل قدرتمند و متنوع می‌پردازند، گاهی اوقات به حدی این مشاغل با ارزش‌ها و استراتژی‌های کشور تفاوت دارند که مشاهده آن‌ها می‌تواند برای رهبران کشور شوکه کننده باشد. اما از طرف دیگر، کشورهایی که راه موفقیت را برای سازمان‌ها و مردم خود باز کرده‌اند، بیش از گذشته با پیشرفت مواجه شده‌اند. شاید علت پیشرفت اخیر کشورهایی همچون کره جنوبی، چین، و هند را بتوان خلاقیت آنها در خلق مشاغل جدید و هموار‌سازی راهشان توسط مدیران کشوری یافت.

طبق تحقیقات انجام گرفته هر 18 ماه یک تجارت جدید در این کشورها خلق می‌شود. و معمولا 70% این تجارت‌ها متعلق به خانواده‌ها هستند. در حقیقت، اعضای خانواده از سرمایه، دانش، تجربه، آگاهی و تخصص خود به منظور ایجاد مشاغل جدید و دستیابی به ثروت و موفقیت در درازمدت استفاده می‌کنند.

طبق تحقیقات انجام گرفته حدودا کمتر از 30 درصد مشاغل خانوادگی تا نسل سوم خود به حیات ادامه می‌دهند. حال ممکن است برایتان سوال پیش آید، آیا سرمایه‌گذاری در بازارهای نوپا می‌تواند در این میزان تغییری ایجاد کند؟ باید گفت خیر، طبق بررسی‌ها و تحقیقات انجام شده سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور هیچگونه تعییری در این میزان ایجاد نمی‌کند. اما این بازارها می‌توانند به موفقیت بیشتر کسب‌و‌کار‌های خانوادگی کمک کنند. البته هنوز هم چالش‌های اساسی از جمله اختلافات خانوادگی، وجود مدیری خودکامه و دیکتاتور، انتقال رهبری به نسل بعدی و غیره در این کسب‌و‌کارها وجود دارد.

باید گفت چنین مشاغلی ممکن است از مقاومت و انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار باشند و نظر سرمایه‌گذاران را به خود جلب کنند، اما باز هم به استفاده از شیوه‌های مدیریتی کاربردی و اصولی برای دستیابی به رشد و توسعه نیازمند هستند. در واقع، دولت‌مردان و بزرگان کشور می‌توانند از طریق ایجاد شرایط مناسب برای رشد این مشاغل به ارتقای آن‌ها کمک کنند. البته، مشاغل خانوادگی نیازمند برنامه‌ریزی هدفمند، انتخاب افراد حرفه‌ای برای وظایف کلیدی و غیره هستند، در غیر اینصورت مدت زمان زیادی روی کار باقی نمی‌مانند.

نتیجه‌گیری

در آخر، کسب‌و‌کار‌های خانوادگی که در بازارهای نوظهور فعالیت دارند، باید با سخت کوشی، تلاش و برنامه‌ریزی هدفمند در راستای دستیابی به اهداف خود پیش روند. زیرا، بسیاری از دولت‌ها تمایلی به ایجاد شرایط مناسب برای رشد و توسعه این مشاغل ندارند. پس مسیری معین برای تجارت‌تان تعیین کنید و با آگاهی از سختی‌های مسیر برای هدفتان بجنگید و هرگز تسلیم نشوید.

منبع