آشنایی با مزایا و چالش‎‌های چهارمین انقلاب صنعتی

ممکن است هنگامی که  اصطلاح «انقلاب صنعتی» را می‌شنوید، به ماشین‎‌های بخار و خطوط مونتاژ منتهی شده به کارخانه‎‌های بزرگ فکر کنید اما طبق گفته کارشناسان اقتصاد، چهار دوره متمایز در تاریخ وجود داشته که می‌‎توان از آن‌ها با عنوان “انقلاب‎‌های صنعتی” نام برد . کلاوس شاب (Klaus Schwab)، بنیانگذار مجمع جهانی اقتصاد در کتاب منتشر شده خود ” The Fourth Industrial Revolution ” چهارمین انقلاب صنعتی، چنین گفته است : ” معتقدم امروز رو به‌ روی چهارمین انقلاب صنعتی جهان قرار داریم. این انقلاب با  انقلاب دیجیتالی جهان همراه بوده و  با اینترنت فراگیر و با سنسورهای کوچک، هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی ” machine learning ” قوی‎‌تر و ارزان‌‎تر شده است. (Schwab, 2017, pp. 11-12)

این مقاله درباره انقلاب صنعتی چهارم است. ما در این مطلب به معنا و مفهوم این انقلاب، تعریف دقیقی از انقلاب صنعتی چهارم و مبحث فناوری‎‌های ایجاد کننده به واسطه این انقلاب و تغییرات همراه با آن در جوامع مختلف می‎‌پردازیم. همچنین به چالش‎‌ها و مزایای انقلاب صنعتی چهارم در تجارت‌ها و کسب‌و کارها پرداخته و استراتژی‎‌هایی برای مقابله با این خطرات و تغییرات ارائه می‎‌دهیم.

انقلاب صنعتی چهارم چیست؟

طبق گفته “دیویس” در سال 2016، انقلاب صنعتی چهارم را می‌‎توان «ظهور سیستم‌‎های فیزیکی سایبری» نامید. این انقلاب با روش‎‌های جدیدی برای ادغام فناوری با زندگی بشر و جامعه همراه است. “مک گینیس” در سال 2019، توصیف دقیق‎‌تر و بهتری از انقلاب صنعتی چهارم  داشته و آن‌ را به عنوان راهی برای ادغام عمیق دنیای دیجیتال، فیزیکی و بیولوژیکی ارائه می‎‌دهد. همچنین، عده‌‎ای این انقلاب را با تأثیر تکنولوژیکی آن بر فرآیندهای تولیدی و صنعتی همراه دانسته‌‎اند. تکنولوژی و فناوری‎‌های پیشرفته‎‌ای همچون ارتباط ماشین با ماشین و اینترنت اشیا، باعث خلق دستگاه‎‌ها و وسایل همراه با تنظیم خودکار شده و با بهبود بخشیدن ارتباطات باعث تولید ماشین‎‌های هوشمند با قابلیت تشخیص شده‎‌اند. (Moore, 2019) در ادامه، (“Schwab” در سال 2017)، اظهار می‌کند: انقلاب صنعتی چهارم باعث ترکیب پیشرفت‌های تکنولوژیکی با جنبه‌های مجازی و فیزیکی تولید  می‌شود .

بد نیست بدانید، انقلاب صنعتی چهارم از سال 2016 مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. به عنوان مثال، می‌‎توان به نشست سالانه مجمع جهانی اقتصاد در سال 2016 اشاره کرد که با موضوع “تسلط بر چهارمین انقلاب صنعتی (Marr, 2016) برگزار شد. چهارمین انقلاب صنعتی با عنوان “Industrie 4.0” که پروژه مخصوص دولت آلمان در سال 2011 بود، آغاز و در جریان است. این پروژه به مبحث ادغام هوشمند ماشین‎‌ها با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات اشاره دارد. در واقع هدف این استراتژی اطمینان از بخش صنعتی آلمان برای تولید در آینده بوده است (Klitou et al، 2017). در ضمن با مرور گذشته، می‎‌توان با استفاده از اطلاعات جامع و کاربردی فناوری‎‌های پیشرفته و تأثیر انقلاب‎‌های پیشین، انقلاب صنعتی چهارم  را  بیشتر درک کرد.

اولین انقلاب‎‌های صنعتی (سه انقلاب صنعتی اول)

طبق گفته  “Schwab” در سال 2017، انقلاب‎‌های صنعتی جهان را می‎‌توان با ظهور تکنولوژی‎‌های جدید و روش‎‌های نوآورانه‎‌ای مشاهده کرد. این انقلاب‎‌ها باعث تغییرات قابل توجهی در سیستم اقتصادی و عرصه‎‌های دیگر جوامع می‌‎شوند. اولین انقلاب صنعتی جامعه، به تغییراتی همچون تبدیل اقتصاد کشاورزی جامعه و حوزه تولید ماشین آلات صنعتی اشاره دارد. این تغییرات به دلیل استفاده از مواد جدید مانند: آهن و فولاد و منابع انرژی جدیدی همچون ماشین بخار رخ داده‌‎اند. این انقلاب از بریتانیا شروع و با اختراع ماشین آلات جدید، بهبود ساختار کار و استفاده بیشتر از علم در فرآیندهای صنعتی همراه بود و در نهایت  منجر به تأثیرات زیادی در حوزه تولید کالا، حمل و نقل و ارتباطات اروپا و سرانجام جهان شد (انقلاب صنعتی، 2020 ).

دومین انقلاب صنعتی در ادامه اولین انقلاب صنعتی، دقیقا در همان نقطه‌‎ای که اولین انقلاب صنعتی متوقف شده بود ( پایان قرن 19 )  آغاز شد. طبق نظر “پوسپوریکا”  (Pouspourika, 2019)، این انقلاب با استقبال سیستم‌‎های تلگراف و شبکه‎‌های راه آهن، با ظهور برق، پیشرفت‎‌های تکنولوژیکی بیشتری در حوزه تولید داشته است. به همین علت کارخانه‎‌ها با اجازه استفاده از خطوط تولید مدرن که به افزایش بهره‌وری منجر می‎‌شد همراه بود‎ه‎‌اند. انگلمن “Engelman” در سال 2019 اعلام کرد: در نهایت، گسترش شبکه‎‌های تلگراف و راه آهن باعث افزایش خلاقانه، تسهیل وقوع رویداد دهکده جهانی و حرکت جهانی شدن کشورها شد. (تاریخ برق 2014)

پیشرفت‎‌های بیشتر، باعث خلق سومین انقلاب صنعتی یا انقلاب دیجیتال شد. این دوره انقلابی از نیمه دوم قرن بیستم آغاز شد و سپس باعث ایجاد تغییراتی در فناوری مکانیکی و آنالوگ به الکترونیک دیجیتال شد. این دوره با خلق رایانه‎‌های شخصی و فناوری ارتباطات پیشرفته و استفاده از اینترنت به عنوان ابزاری کاربردی شناخته می‎‌شود. به گفته “Rouse” در سال 2014، سومین انقلاب صنعتی را می‌‎توان پیشگام عصر اطلاعات دانست.

فناوری‎‌های پیشرو چهارمین انقلاب صنعتی

کارتر “Carter” در سال  2019 می گوید: برخلاف انقلاب‎‌های صنعتی پیشین، هیچ تکنولوژی برای تعریف انقلاب صنعتی چهارم وجود ندارد. در ادامه به مواردی که در پشت صحنه این انقلاب صنعتی وجود دارند، اشاره می‎‌کنیم:

بلاک‌چین یا Blockchain

“Klaus Schwab” بلاکچین را به عنوان “قلب انقلاب صنعتی چهارم” توصیف کرده است. (Gil-Pulgar، 2016) “Blockchain” همچون دفتر کل مشترک و ثابت برای ثبت معاملات و ردیابی محسوس و نامحسوس دارایی‎‌ها در یک شبکه تجاری است. (Blockchain Technology, n.d) این فناوری داده‎‌ها را در گروه‎‌ها و بلوک‎‌هایی جمع آوری کرده و با تکمیل ظرفیت هر بلوک، آن‌ها را به یکدیگر متصل می‎‌کند (Blockchain Explained، n.d.). یکی از ویژگی‎‌های مهم تکنولوژی بلاک چین، قابلیت ثبت جدول زمانی برگشت‌ناپذیر داده‎‌ها است. علت آن را می‌‎توان ذخیره‌سازی زمانی هر بلوک دانست. تراکنش‌‎ها برای کلیه کاربران شبکه قابل مشاهده است و نمی‌‎توان آن‌ها را به صورت یکجا به دفتر مشترک اضافه کرده یا تغییر داد. این ساختار خطی و پیوندی مانع تغییر تراکنش‎‌های کاربران می‎‌شود و از دستکاری سیستم‎‌ها جلوگیری می‎‌کند. (What is Blockchain Technology, n.d.)

از دیگر کاربردهای اخیر بلاک‌چین می‎‌توان به بیت‌کوین اشاره کرد. متخصصان اذعان داشته‌‎اند بیت‌کوین و تکنولوژی بلاک‌چین باعث ایجاد تغییرات بزرگی در  سیستم اقتصادی جدید یعنی انقلاب صنعتی چهارم می‎‌شود. به گفته نیکولاس کاری (Nicolas Cary)، بنیانگذار بلاک‌چین، بیت‌کوین و بلاک‌چین منجر به تغییرات غیرمستقیم بزرگی در اقتصاد می‎‌شوند. علت آن‌ را هم می‌‎توان انجام تراکنش‌‎های شفاف و بدون واسطه مالی از طریق بیت‌کوین دانست (Gil-Pulgar, 2016).

هوش مصنوعی یا Artificial intelligence

اگرچه نمی‎‌توان هوش مصنوعی را یک فناوری جدید دانست اما  باید گفت هوش مصنوعی (AI) محرک اصلی انقلاب صنعتی چهارم محسوب می‌‎شود. در سال‎‌های اخیر، هوش مصنوعی با پیشرفت‎‌های زیادی همچون تولید هواپیماهای بدون سرنشین، دستیاران مجازی و… همراه بوده است (Schwab ، 2016). علاوه بر این “Schwab” در مقاله خود “چهارمین انقلاب صنعتی، معنای آن چیست؟” در نحوه پاسخگویی متذکر شده است هوش مصنوعی به واسطه قدرت محاسباتی و در دسترس قرار گرفتن داده‎‌های فراوان به رشد فراوانی دست یافته است. همچنین، هوش مصنوعی به عنوان بخشی از صنعت 4.0 تأثیر فراوانی در عرصه تولید داشته است. می‌‎توان هوش مصنوعی را به دلیل افزایش همکاری بین انسان و ربات، مغز این عصر صنعتی جدید دانست.

واقعیت مجازی یا Virtual reality

امروزه واقعیت مجازی یا “VR”، همچون هوش مصنوعی با استقبال مواجه شده است. “VR” به برنامه‎‌های شبیه سازی و مدل سازی کامپیوتری که باعث ایجاد تعامل با محیط سه بعدی می‌‎شود، اشاره دارد. سنسورهای حرکتی اجازه تعامل در زمان واقعی را به کاربر می‌‎دهد(واقعیت مجازی، 2020). از جمله اولین کاربردهای سیستم‎‌ها و دستگاه‎‌های “VR” می‌‎توان به استفاده از آن در طراحی خودرو، آموزش نظامی و شبیه سازی پرواز اشاره کرد. البته، باید متذکر شد این فناوری تاثیرات مفید فراوانی در فرایندهای تولید داشته است. به عنوان مثال، می‎‌توان به استفاده از فناوری “VR” توسط مدیران کارخانه‌‎ها به منظور پیکربندی‎‌های مختلف خط مونتاژ برای شناسایی خطرات احتمالی موجود در محل کار اشاره کرد(Brand, N.d). همچنین، از این فناوری برای ارائه آموزش‎‌های مورد نیاز، بدون به خطر انداختن ایمنی کارکنان استفاده می‌‎نماید.

رباتیک یا Robotics

رباتیک و هوش مصنوعی با یکدیگر ارتباط زیادی دارند. به نوعی می‎‌توان این دو فناوری را متصل به یکدیگر دانست(نقش هوش مصنوعی و روباتیک، 2019). اگرچه، اغلب دستگاه‎‌های رباتیک اولیه با مجموعه‎‌ای از حرکات برنامه‌ریزی شده‌‎اند، اما ربات‎‌های جدید با استفاده از هوش مصنوعی می‎‌توانند ارتقا و پیشرفت کنند. علاوه بر این، براساس گفته کارتر (2019)، علم رباتیک در نسل بعدی باعث استفاده راحت‌تر و سریع‌تر از علم رباتیک در عرصه فیزیکی می‎‌شود.

اینترنت اشیاء یا Internet of Things

از دیگر فناوری‎‌های تسهیل کننده ارتباط بین دنیای فیزیکی و دیجیتالی را می‌‎توان به اینترنت اشیا یا “IoT” اشاره کرد. با کمک فناوری “IoT”، اشیاء فیزیکی می‌‎توانند با استفاده از حس‌گرها و اینترنت، داده‎‌ها را به دیگر اشیاء متصل و با آن‌ها تبادل اطلاعات کنند. امروزه کمپانی‎‌ها و شرکت‎‌های فراوانی با استفاده از “IoT” و دستگاه‎‌های هوشمند به جمع آوری و آنالیز داده مصرف‌کنندگان می‎‌پردازند. اگرچه، متداول‌ترین روش استفاده از اینترنت اشیا در خانه‌‎های هوشمند است، اما باید گفت از فناوری “IoT” در عرصه پزشکی و مراقبت‎‌های بهداشتی هم استفاده می‎‌شود. به عنوان مثال، امروزه از فناوری‎‌های “اینترنت اشیاء پزشکی” یا “IOMT” برای نظارت و پیشگیری از بیماری‎‌های مزمن بکار برده می‌شود(Steger، 2020).

بیوتکنولوژی یا Biotechnology

به گفته Schwab در سال 2017، فناوری بیوتکنولوژی «بازتعریفی از معنای انسان بودن در حوزه سلامتی، شناخت، افزایش طول عمر و  قابلیت‎‌های کنونی ارائه می‌‎دهد.» پیشرفت در عرصه فناوی بیوتکنولوژی باعث توسعه میکروارگانیسم‎‌های جدید شده است. این میکروارگانیسم‎‌ها به دانشمندان اجازه برنامه‌ریزی مجدد باکتری و مخمرها را از نظر ژنتیکی می‎‌دهد(de Lorenzo, 2018). طبق گفته “De Lorenzo”، فرآیندهای بیوتکنولوژیکی معاصر با کمک میکروارگانیسم‌‎های مهندسی باعث خلق مواد زیستی جدیدی شده است. از دیگر فناوری‎‌هایی که در طول انقلاب صنعتی چهارم تغییر ایجاد کرده‎‌اند، می‎‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• چاپ سه بعدی
• مواد نوآورانه
• کلان داده
• دستگاه‎‌های ذخیره انرژی
• منابع انرژی تجدیدپذیر

تأثیر انقلاب صنعتی چهارم

براساس آنالیزها و تحقیقات انجام گرفته انقلاب صنعتی چهارم همچون سه انقلاب صنعتی دیگر بر جنبه‎‌های مختلف جامعه تأثیرگذار خواهد بود. در ادامه، به جزییات تغییرات ایجاد شده توسط انقلاب صنعتی چهارم اشاره می‌‎کنیم.

تغییرات ایجاد شده در دولت

انقلاب صنعتی چهارم باعث خلق روش‎‌های جدیدی برای تعامل بهتر شهروندان با دولت‎‌ها شده است. براساس تحقیقات انجام گرفته درباره انقلاب صنعتی (2018) مشاهده شده است فناوری‎‌های جدید، غیر متمرکزسازی و توزیع مجدد قدرت را ممکن ساخته است. به این ترتیب، دولت‎‌ها و رهبران باید روش‎‌های سیاستگذاری و مشارکت عمومی خود را مجددا تنظیم کنند تا بتوانند تعاملات بهتری با مردم جامعه خود داشته باشند(Lee et al, 2018). علاوه بر این، فناوری‎‌هایی همچون تجزیه و تحلیل دیجیتال، اینترنت اشیا و یا بلاک چین ابزارهای جدیدی را برای بهبود پاسخگویی و کاهش فساد درون دولتی در اختیار شهروندان قرار می‎‌دهد(Carter, 2019). همچنین، این فناوری به دولت‎‌ها اختیارات جدیدی به منظور اعمال کنترل بر جمعیت و زیرساخت‎‌های دیجیتالی ارائه می‌‎دهد(Schwab، 2016).

همچنین، Carter درسال 2017 بیان می‎‌کند: دولت‎‌ها به منظور تنظیم شرکت‎‌های فناوری نوظهور، با چالش‎‌های جدیدی همچون یافتن بهترین راه حل‎‌ها  روبرو خواهند بود. این مسئله بخصوص برای شرکت‎‌ها و سازمان‎‌هایی که در عرصه جهانی فعال هستند، صادق است.

تغییرات ایجاد شده در تجارت‌ها و کسب‌و‌کارها

واضح است انقلاب صنعتی چهارم و فناوری‌‎های ایجاد شده به واسطه آن باعث ایجاد اختلالات متعددی در عرصه تجارت و صنعت می‌‎شود. به عنوان مثال، باید گفت امروزه کسب‌و‌کارها و مشاغل توانایی انتقال تجربه‌‎های شخصی خود و ساخت ارتباطات عمیق با مشتریان خود را دارند. این مسئله باعث شده مشتریان و مصرف‌کنندگان انتظارات خود را با  شرکت‎‌ها و سازمان‌ها در یک سطح نگه دارند(McGinnis, 2020). تغییرات عمده‌‎ای در کسب‌وکارهای جدید و نوآورانه به لطف دسترسی به پلتفرم‎‌های دیجیتالی برای توسعه، تحقیق و بازاریابی قابل مشاهده شده است(Schwab، 2016). وی همچنین معتقد است فارغ از تغییرات ایجاد شده در انتظارات مشتریان و افزایش تولید کالا و محصول، انقلاب صنعتی چهارم باعث تسریع فرآیند دیجیتالی شدن کسب‌و‌کارها و تجارت‎‌ها شده است.

طبق تحقیقات و گزارش‎‌های “Klynge” در سال 2019، هوش مصنوعی،کلان داده و اینترنت اشیاء باعث ارتقا و توسعه مدل‎‌های تجاری جدید شده‌‎ است. در ضمن، این فناوری‎‌ها باعث خلق فرصت‎‌های جدید زیادی با هدف بهبود همکاری و نوآوری در جهان شده‌‎اند.

تغییر بعدی، عرصه شغلی و کاری

بدنیست بدانید انقلاب صنعتی چهارم هم باعث ایجاد اختلالاتی در محیط کار می‎‌شود. افزایش فرآیند اتوماسیون و استفاده از هوش مصنوعی در محل کار باعث قدیمی شدن بسیاری از مشاغل می‎‌شود. اما همزمان با این مسئله این فناوری‎‌ها باعث ایجاد دسته‌بندی‎‌های جدید شغلی می‌‎شود(McGinnis، 2020). طبق گفته «ون دام» ( داده‎‌های بزرگ) در سال  2017، مشاغل آتی با عناوینی همچون مهندس اتومبیل بدون راننده، تحلیلگر  کلان داده‎‌ها، مربی هواپیماهای بدون سرنشین و هماهنگ کننده ربات همراه خواهد بود. به همین علت، Carter معتقد است سیستم‎‌های هوش مصنوعی بیش از اینکه جایگزین نیروی کار انسانی شوند، باعث انجام شدن کارها به صورت خودکار می‎‌شوند.

به این ترتیب، دسته‌بندی ایجاد شده برای مشاغل جدید به واسطه انقلاب صنعتی چهارم، نیازمند مهارت‎‌های جدیدی است. از جمله این مهارت‎‌ها می‎‌توان به سواد اولیه دیجیتال و یا مهارت‎‌های ظریف همچون خلاقیت که ماشین‎‌ها قادر به داشتن آن نیستند، اشاره کرد. همچنین، ممکن است کارکنان نسل آینده همواره مشغول یادگیری باشند تا بتوانند مهارت‎‌های متنوع و جدید کسب کرده و شغلی برای خود داشته باشند(Runde et al, 2019). کارتر معتقد است فارغ از پیامدها و نتایج فناوری‎‌های جدیدی همچون هوش مصنوعی ماهیت کار، به صورت کار از راه دور و مجازی تغییر خواهد یافت.

تغییرات در جامعه

طبق گفته “Klaus Schwab” در کتابش (چهارمین انقلاب صنعتی)، این انقلاب نقش بزرگی در زندگی و جامعه بشری ایفا می‌‎کند. به عنوان مثال، “Schwab” در سال 2017 پیش بینی کرده است انقلاب صنعتی چهارم باعث تغییر شیوه‎‌های خرید و الگوهای مصرف مردم می‎‌شود. در مقیاس بزرگ‌تر، “Davis” در سال 2016 می‌‎گوید: ” انقلاب صنعتی چهارم با سه پیامد کلیدی نابرابری، امنیت و هویت همراه خواهد بود.” به عنوان مثال، انقلاب صنعتی چهارم پتانسیل بالایی برای افزایش بیکاری دارد که می‌‎تواند باعث خلق نابرابری اقتصادی در جامعه شود.” همچنین وی تأکید می‎‌کند افزایش نابرابری منجر به ایجاد نگرانی‎‌های امنیتی برای شهروندان در قالب تفکیک و ناآرامی‎‌های اجتماعی می‎‌شود.

در ضمن، استفاده زیاد از اینترنت اشیاء و فناوری رایانشی “cloud” باعث کاهش امنیت داده‌های شخصی شده و نگرانی‎‌هایی مرتبط با حریم خصوصی افراد را ایجاد می‌‎کند. Schwab در سال 2016، پیش بینی می‎‌کند که مشکلات و نگرانی‎‌هایی زیادی در رابطه با عدم حفظ حریم شخصی برای اشخاص رخ خواهد داد.

چالش‎‌ها و فرصت‌‎های انقلاب صنعتی چهارم

اگرچه انقلاب صنعتی چهارم مزایای زیادی برای جامعه و صنایع به همراه دارد، اما تغییرات حاصل شده با چالش‌‎هایی همراه خواهند بود. در ادامه به چالش‎‌ها و فرصت‎‌هایی که همراه با انقلاب صنعتی در جامعه رخ می‌‎دهند اشاره می‌‎کنیم:

دولت

انقلاب صنعتی چهارم با چالش‎‌های بزرگ و مهمی برای دولت‎‌ها به ویژه در حوزه سیاست‌گذاری و تنظیم فناوری‎‌های جدید همراه است. به گفته سازمان ملل متحد، دولت‎‌ها با استفاده از فناوری‌های جدید می‎توانند به نوسازی و تقویت سیستم‌ها و نهادهای جدید خود کمک کنند(Industry 4.0, 2018). همچنین، سازمان ملل متحد به منظور ارتقای جامعه تأکید بر خلق سازگاری دولت‎‌ها، شرکت‎‌ها، سازمان‌ها و کل افراد جامعه با انقلاب صنعتی چهارم  دارد.

به همین ترتیب، کارشناسان اقتصادی بر نقش دولت‎‌ها در سازگاری با انقلاب صنعتی چهارم تأکید فراوانی دارند. “Schwab” در سال 2017 می‎‌گوید: «به کمک انقلاب صنعتی چهارم می‌‎توان دولت‌‎ها را مدرن سازی کرد و به تقویت سیستم‎‌های موجود در آن‌ها کمک کرد. وی در ادامه می‎‌گوید: »«میزان سازگاری دولت با این انقلاب بیانگر بقای آن دولت خواهد بود.» نباید فراموش کرد که سرعت تغییر در انقلاب صنعتی چهارم بسیار زیاد است. به همین خاطر، دولت‎‌ها نیامند همراهی با مشاغل و جامعه هستند.

کسب‌و‌کار

فناوری‎‌های جدید ایجاد شده هم راستا با انقلاب صنعتی چهارم، باعث تغییر انتظارات مصرف‌کنندگان می‌‎شود. مشتریان برخورد بیشتری با مشاغل و صاحبان کسب‌و‌کارها دارند که این مسئله باعث تغییر انتظار آنها می‌‎شود.  مشاغل برای برآوردن این انتظارات می‌‎توانند استفاده از فناوری‎‌هایی نظیر اینترنت اشیا را بر هدف جمع‌آوری داده‎‌های با کیفیت از مشتریان متمرکز کنند. هرچند، “مارک بنیوف”، رئیس و مدیر اجرایی “Salesforce” مدعی است که تقویت و پرورش فرهنگ اعتماد به مشتریان برای افزایش پتانسیل انقلاب صنعتی چهارم در حوزه کسب‌و‌‌کار و تجارت ضروری است. به این صورت،شرکت‌ها در مورد نحوه استفاده از داده‎‌های مشتریان خود کاملا شفاف خواهند بود.

محیط

متخصصان حوزه پایداری و نوآوری، به بررسی پتانسیل فناوری‎‌های نوظهور در حل چالش‌های مختلف محیطی زیستی پرداخته‎‌اند. براساس گزارش “PWC” در سال 2018، «چهارمین انقلاب صنعتی برای زمین» که یکی از موضوع‌های آن هوش مصنوعی است، فرصت‎‌های فراوانی را برای پرداختن به مسائل  محیط زیستی کره زمین از جمله تغییرات آب و هوایی، سلامت اقیانوس‌‎ها و امنیت آب ارائه خواهد داد. به عنوان مثال، برنامه‎‌های کاربردی ارائه شده توسط هوش مصنوعی با هدف مقابله با تغییرات آب و هوایی شامل استفاده از یادگیری ماشین برای مطابقت تقاضای انرژی و تولید انرژی در زمان واقعی است(Herweijer 2018). این مسئله می‎‌تواند میزان کارایی و متعادل‌سازی انرژی‎‌های تجدیدپذیر را افزایش ‎دهد.

یکی از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی پرداختن به مسائل محیط زیست، نظارت و حفاظت از زیستگاه‎‌های طبیعی است. برای مثال، شرکت”Blue River Technology”، به منظور تشخیص وجود علف‎‌های هرز مهاجم و از بین بردن آن‌ها، از هوش مصنوعی و بینایی رایانه‎‌ای بهره می‌‎برد(Herweijer et al, 2018).

استراتژی‎‌ها و سیاست‎‌های جهانی

طبق نظر “Klynge ” در سال 2019،افزایش نفوذ فناوری بر جامعه باعث اختلال در موسسات و دموکراسی‎‌ها می‎‌شود.« وی در ادامه می‎‌گوید: «دسترسی روزافزون پلتفرم‌‎های دیجیتالی با پیامدهایی در عرصه سیاسی همراه است که به باعث متلاشی شدن دیدگاه‎‌های قدیمی می‌‎شود.» چندین سازمان جهانی در پاسخ به چالش انقلاب صنعتی چهارم ابتکاراتی ارائه کرده‌‎اند. به عنوان مثال، سازمان ملل متحد با هدف تقویت همکاری‎‌های بین المللی یک هئیت سطح بالا در زمینه همکاری‎‌های دیجیتالی متشکل از نمایندگان دولت‌‎ها، صنعت‎‌ها و جامعه مدنی ایجاد کرده است(سازمان ملل متحد، 2018).

راهکارهای سازگاری با انقلاب صنعتی چهارم

انقلاب صنعتی چهارم با تاثیرات قابل توجهی در جنبه‌‎های مختلف زندگی همچون صنعت و جامعه همراه است. کسب و کارهایی که می‎‌خواهند از چهارمین انقلاب صنعتی به سلامت عبور کنند و به موفقیت زیادی دست یابند، نیازمند تغییر استراتژی‎‌های خود هستند. به گفته “ابونی فرلیکس” (Ebony Frelix)، معاون اجرایی و افسر ارشد امور خیریه “Salesforce.org”، کسب‌و‌کارها باید با دولت‎‌ها در زمینه افزایش مهارت و استفاده از روش‎‌های غیر متعارف، برای کسب موفقیت بیشتر مشاوره داشته باشند(مک گینیس , 2020). زویکا کریژ (Zvika Kriege)، سرپرست مرکز مجمع جهانی اقتصاد انقلاب صنعتی چهارم می‎‌گوید: “بهتر است شرکت‎‌ها آموزش مهارت‌های ظریف را به کارکنان خود آغاز کنند. این مسئله با توجه به افزایش نیاز به مهارت‎‌هایی همچون تفکر انتقادی و خلاقیت در محیط‎‌های کاری همراه با فناوری‎‌هایی نظیر هوش مصنوعی و اتوماسیون بسیار مهم است. در مقیاس جهانی، سازمان‎‌هایی نظیر سازمان ملل متحد، بانک جهانی و مجمع جهانی اقتصاد طرح‎‌هایی برای مقابله با چالش‌‎های ناشی از آخرین انقلاب صنعتی ایجاد کرده‌‎اند(Klynge, 2019).

جنبش فراتر از انقلاب صنعتی چهارم

حتی در حالی که ما با انقلاب صنعتی چهارم دست و پنجه نرم می‎‌کنیم، کارشناسان صنعت و اقتصاد، بحث و گفتگو درباره انقلاب صنعتی پنجم را آغاز کرده‌‎اند. بنیانگذار “Salesforce”، مارک بنیوف (Marc Benioff)، می‎‌گوید: «پنجمین انقلاب صنعتی باعث نجات کره زمین با استفاده از فناوری‎‌های انقلاب صنعتی چهارم می‎‌شود.» (Lauchlan, 2019). همچنین، کارشناسان فناوری اطلاعات تصور می‎‌کنند، پنجمین انقلاب صنعتی یا صنعت 5.0 باعث تمرکز بر بشریت می‎‌شود(Joseph, 2020). به این ترتیب، این انقلاب صنعتی اهمیت بیشتری به هوش انسان داده و از دوره‌های رکود مانند “Engels’ pause” جلوگیری می‎‌کند. همچنین، متخصصان انتظار ایجاد ارتباطات قوی‎‌تر بین تجارت، اهداف و برندها با دید پایداری دارند(Gauri & Van Eerden, 2019).

منبع