سلامت الکترونیکی چیست؟
مقدمه
این روزها همگان درباره سلامت الکترونیک صحبت می کنند اما عده کمی توانسته‌اند به تعریف روشنی از این عبارت نسبتاً جدید دست پیدا کنند. این اصطلاح که تا قبل از سال ۱۹۹۹ به ندرت مورد استفاده قرار می‌گرفت، اکنون ظاهراً به یک اصطلاح رایجی تبدیل شده که از آن نه تنها برای توصیف درمان اینترنتی استفاده می شود بلکه همچنین به طور مجازی هر آنچه که به رایانه ها و داروها مرتبط می شود را مشخص می سازد. این اصطلاح ظاهراً ابتدا به جای آن که از طرف اساتید دانشگاه مطرح گردد، از سوی رهبران صنایع و بازاریابان مورد استفاده قرار گرفته است. آن‌ها این اصطلاح را در راستای سایر واژگان الکترونیکی همچون تجارت الکترونیک، کسب و کار الکترونیک، راهکار های الکترونیک و غیره طراحی نموده و از آن استفاده کردند تا بتوانند و عده ها، اصول و تبلیغات پیرامون تجارت الکترونیک را به حوزه سلامت منتقل نموده و از این طریق گشودن فرصت های جدید اینترنت در حوزه مراقبت های بهداشتی را میسر سازند. به طور مثال شرکت اینتل از سلامت الکترونیک به عنوان تلاش های همه جانبه صورت گرفته توسط رهبران سلامت و صنایع مجهز به فناوری های پیشرفته به منظور استفاده کامل از مزایای موجود از طریق هم‌سویی اینترنت و مراقبت‌های بهداشتی تعبیر می‌کند. از آنجایی که اینترنت فرصت‌ها و چالش‌هایی را پیش روی صنعت قدیمی فناوری اطلاعات سلامت قرار داده است، استفاده از یک اصطلاح جدید برای رسیدگی به این مسائل مناسب به نظر می‌رسد. اینگونه چالش ها پیش روی صنعت فناوری اطلاعات سلامت عمدتاً شامل: الف ) توانایی مصرف‌کنندگان برای برقراری ارتباط با سیستم‌های شان به صورت آنلاین (رابطه کسب‌وکار با مصرف کننده) ب) تقویت فرصت ها برای انتقال داده‌ها میان موسسات (رابطه کسب و کار ها با یکدیگر) ج) فرصت های جدید برای ارتباط میان تک تک مصرف کنندگان با یکدیگر. (رابطه مصرف کنندگان با یکدیگر) است.
سلامت الکترونیکی چیست؟
بنابراین چطور می‌توان سلامت الکترونیک در محیط های علمی را تعریف نمود؟یکی از اعضای هیئت تحریریه مجله تحقیقات پزشکی اینترنتی معتقد است که این اصطلاح باید در حیطه تجارت و بخش های بازاریابی محدود شود و باید از مطرح شدن آن در گفتمان ها و مقالات علمی پزشکی جلوگیری گردد.، با این وجود اصطلاح سلامت الکترونیک اکنون به مقالات علمی ورود پیدا کرده است (امروزه ۷۶ مقاله فهرست بندی شده در پایگاه داده medline وجود دارد که حاوی عنوان سلامت الکترونیک یا مفهوم آن است). آنچه که در ادامه باید به شیوه تحقیقاتی مناسب انجام گیرد تعریف درست همان چیزی است که اکنون مشغول صحبت درباره آن هستیم. با این حال، عضو دیگری از هیئت تحریریه مجله پزشکی خاطرنشان کرد که ارائه یک تعریف درباره موضوعی مثل سلامت الکترونیک شبیه تعریف نمودن اینترنت است. این اصطلاح همانگونه که از آن استفاده می‌شود تعریف می گردد. از آنجایی که این عبارت یک محیط پویا بوده و مدام در حال تغییر است تعریف‌اش امکان پذیر نیست.
کاملا واضح است که سلامت الکترونیک چیزی فراتر از صرفاً یک پیشرفت فناوری است. شخصاً این اصطلاح و مفهوم آن را به ترتیب ذیل تعریف کرده ام:
سلامت الکترونیک یک حوزه نوظهوری در موضوعات مشترک اطلاعات پزشکی، سلامت عمومی و تجارت است که به اطلاعات و خدمات بهداشتی ارائه شده یا ارتقا یافته از طریق اینترنت و فناوری های مرتبط اشاره دارد. این اصطلاح در مفهوم کلی‌تر نه تنها نشان دهنده پیشرفت های فنی است بلکه همچنین، بیانگر ذهنیات، طرز فکر، نگرش و تعهد به تفکر یکپارچه جهانی به منظور بهبود مراقبت بهداشتی در سطح محلی، منطقه ای و جهانی با استفاده از اطلاعات و فناوری ارتباطات است.
خوشبختانه این تعریف به قدر کافی واضح بوده و می‌تواند در فضای پویایی همچون اینترنت مورد استفاده قرار گرفته و در عین حال محدود نبودن آن فقط به اینترنت و درمان را تصدیق کند.
از این جهت حرف e در این اصطلاح تنها به معنی الکترونیک بودن نیست بلکه به معنای شما از واژه های دیگری است که در کنار یکدیگر به بهترین وجه سلامت الکترونیک یا آنچه که باید باشد را توصیف می کنند. در آخر اینکه ، همه این موارد مسائلی اند که در مقالات منتشر شده در مجله تحقیقات پزشکی بدان‌ها پرداخته شده است.
ده واژه مرتبط با سلامت الکترونیک
1– کارایی . یکی از اهداف سلامت الکترونیک افزایش بهره‌وری در مراقبت بهداشتی و در پی آن کاهش هزینه‌ها است. یک راه ممکن برای کاستن هزینه ها، اجتناب از تشخیص تکراری یا غیرضروری بیماری یا مداخلات درمانی است که از طریق افزایش فرصت های ارتباطی میان سازمان های مراقبت بهداشتی و مشارکت بیماران انجام می گیرد.
2– ارتقای کیفیت مراقبت های بهداشتی. افزایش بهره وری نه تنها شامل کاهش هزینه ها می شود بلکه در عین حال بهبود کیفیت را نیز در بر می‌گیرد. سلامت الکترونیک به طور مثال با فراهم کردن امکان مقایسه میان خدمات دهندگان مختلف شامل مصرف کنندگان به عنوان قدرت مضاعف در تضمین کیفیت و هدایت بیماران به سمت خدمات دهندگان برتر می تواند باعث ارتقای کیفیت مراقبت‌های بهداشتی شود.
3– مبتنی بر شواهد. مداخلات سلامت الکترونیک باید مبتنی بر شواهد باشد، به طوری که اثربخشی و کارایی شان فرضی نباشد بلکه، به وسیله ارزیابی های دقیق علمی اثبات گردد. کارهای زیادی همچنان می بایست در این حوزه انجام گیرد.
4– توانمندسازی مصرف کنندگان و بیماران. سلامت الکترونیک با ایجاد مبناهای دانش پزشکی و سوابق فردی الکترونیک که مصرف کنندگان بتوانند از طریق اینترنت به آن دسترسی داشته باشند، راه های جدیدی را برای درمان مبتنی بر خواسته های بیماران فراهم می آورد و حق انتخاب بیمار بر اساس شواهد را ممکن می‌سازد.
5- ترغیب رابطه جدید میان بیماران و مراکز بهداشتی به سمت مشارکت واقعی که در آن تصمیمات به شیوه‌ای مشترک اخذ شوند.
6– آموزش دادن به پزشکان از طریق منابع آنلاین (آموزش مستمر پزشکی) و بیماران (آموزش سلامت، ارائه اطلاعات پیشگیرانه مناسب به آن‌ها).
7– فراهم ساختن تبادل اطلاعات و ارتباطات به شیوه های استاندارد سازی شده میان سازمان های مراقبت بهداشتی.
8– گستراندن طیف مراقبت بهداشتی به فراتر از مرزهای رایج آن. این به معنای هم مفهوم جغرافیایی و هم مفهوم ذهنی آن است. سلامت الکترونیک به مصرف کنندگان امکان می دهد تا خدمات بهداشتی را به صورت آنلاین و به آسانی از سوی تامین کنندگان جهانی به دست آورند. این خدمات می‌تواند از یک مشاوره ساده تا درمان های پیچیده تر یا محصولات دارویی باشد.
9– اصول اخلاقی. سلامت الکترونیک شامل اقسام جدید تعامل بیمار با پزشک می شود و چالش ها و تهدیدات جدیدی را در معرض مسائل اخلاقی نظیر درمان‌های تخصصی آنلاین، رضایت نامه بیمار، حریم خصوصی و عدالت در سلامت قرار می‌دهد.
10 – عدالت. عادلانه تر کردن مراقبت های بهداشتی یکی از اهداف سلامت الکترونیک است، اما در عین حال تهدید قابل توجهی وجود دارد مبنی بر اینکه سلامت الکترونیک ممکن است باعث افزایش اختلاف میان ثروتمندان و فقرا شود. افرادی که از پول کافی، مهارت و دسترسی به کامپیوتر و شبکه ها برخوردار نیستند نمی‌توانند به طرز موثری از کامپیوتر استفاده کنند . در نتیجه این دسته از بیماران (که در واقع می توانستند بیشترین بهره را از اطلاعات سلامت ببرند) بعید است که بتوانند از پیشرفت ها در فناوری اطلاعات بهره ببرند، مگر آن که اقدامات سیاسی دسترسی عادلانه برای همگان را تضمین سازد. این اختلاف اخیراً میان جوامع روستایی و شهری، ثروتمندان و نیازمندان، جوانان و سالمندان، مردان و زنان و بیماری های نادر و شایع مشاهده شده است.
سلامت الکترونیک علاوه بر این ده مورد ضروری باید همچنین:
- دارای کاربری آسان باشد.
- جذاب (هیچ فردی از چیزی که کسل کننده باشد استفاده نمی کند) باشد.
- هیجان انگیز باشد
برای مطالعه مقالات بیشتر به وبلاگ تکاپو مراجعه کنید.
پاسخ‌ها